Главная / Madaniyat / Tahoratning tibbiy foydalari

Tahoratning tibbiy foydalari

tahoratAlloh taolo tahorat haqidagi oyatning okhirida: “Alloh sizlarni biron mashaqqatga solishni istamaydi, balki sizlarni poklashni va sizlarga Uz nematlarini mukammal qilishni khohlaydi. Shoyad shukr qilsalaringiz!” (Moida, 6).

Bu oyatda aytilishicha, tahoratdan ikki khil maqsad kuzlanadi:

– azolarni poklash;

– nematlarni mukammal qilinishi.

    Oyatdagi “nematlarning mukammal qilib berilishi” kishi diqqatini uziga tortadi. Bu bizningcha, salomatlik, sogliqdagi bazi kamchiliklar urnini tuldirish bulsa ajab emas. Alloh taolo bandalariga buyurgan har bir amalda olam-olam hikmat va foydalar bor. Ularni sanab, sanogiga etish mushkul. Shariat buyruq va qaytariqlarining barchasi inson manfaati uchun khizmat qiladi.
Tahorat qilish inson sogligi uchun foydali ekani, uning salomatligini tiklovchi va turli kasalliklardan saqlovchi ekani ilmiy tarafdan tasdiqlangan. Ilm rivojlangani sari bu malumotlar yanada kupayib bormoqda.
Tahoratda insonning sakkiz azosi yuviladi. Bular kaft, ogiz, burun, yuz, qul (tirsakkacha) va oyoq uch marta yuviladi. Bosh, quloq[1] va buyinga bir marta mash tortiladi. Tahorat qilish nafaqat yuvilgan azoni tozalab, uning gunohlariga kafforat buladi, balki bu bilan kishi azolari ish faoliyati yakhshilanib, salomatlik yanada mustahkamlanadi.

Quyida tahoratning inson salomatligiga umumiy tasirini kurib chiqamiz.

– Banda tahoratga kirishishi bilan uning miyasidagi yomon uy-khayollar, dunyoga tegishli narsalar vaqtincha unutiladi. Natijada kishi bundan ruhiy engillik his qiladi, qalbi orom oladi va khushu bilan Allohga yuzlanadi. Dunyoda inson uchun ruhiy khotirjamlik va qalb tinchligidan kura ulugroq nemat yuq, nazarimizda;

– Tashqi azolarni kuniga bir necha marta yuvish teri kasalliklaridan samarali himoya qiladi;

– Tahorat qilish orqali inson tanasiga yopishgan elektronlardan forig buladi. Natijada kishining jismoniy ogirlashuvi oldi olinadi;

– Tahorat qon aylanish tizimiga ijobiy tasir kursatadi, tananing har bir qismiga qon etib borishini taminlaydi. Natijada qarish sekinlashadi;

– Tahorat qilish orqali tananing eng chekka qismigacha qon orqali oziq moddalar etib borishi taminlanadi;

– Tahorat ovqat hazm qilish jarayonini faollashtiradi;

– Tahorat kishini teri saratoni kasalligidan himoya qiladi;

– Tahorat qilish orqali ruhiy tushkunlik, asabiylik, jizzakilik kabi holatlarga barham beriladi. Kechasi uyqusizlik kasaliga chalinganlarga ham yotishdan oldin tahorat qilish tavsiya qilinadi. Chunki asosiy azolar bulmish qul, yuz va oyoq kabilarni yuvish kishini yoqimsiz tush, alakhsirash va nokhush holatlardan saqlaydi;

– Inson tanasidagi ortiqcha chiqindi moddalar ter yoki yog shaklida asosan yuz, qul va oyoqda tuplanadi. Malumki, tahoratda bu azolarni yuvish kerak. Demak, uz-uzidan ayonki, tahorat qilish bilan badandagi ortiqcha chiqindilardan forig bulinadi;

– Tahorat inson azolari uchun guyo massaj (uqalash) bulib, bu narsa usha azo ish faoliyatini yakhshilaydi;

      Insonning qanchalik pok bulishi uning terisiga bogliq. Terining ahamiyati katta. U tana ogirligining 15 %ini tashkil qiladi. Teri bir necha qavatlardan iborat. Ularning har biri malum vazifani bajaradi. Teri ostida bezlar mavjud bulib, ular yog, tuz va ter ajratib chiqaradi. Teri ostidan tirpoq va tuk uqib chiqadi.
Teri jismni turli mikroblardan saqlaydi, tana haroratni bir meyorda ushlab turadi. Teri ostida asab tolalari bulib, bu bilan inson issiq va sovuqni his qiladi. Teri ostida minglab bezlar bulib, ulardan ter va yogsimon moddalar ajraladi va terining ustki qatlamiga singadi. Agar ular tarkibidagi suv parlansa, ter tarkibidagi qoldiqlar teri ustiga tuplanib qoladi va terining mayda teshiklarini berkitib quyadi. Bunda terining faoliyati buziladi. Shu sabab terini doim suv bilan yuvish turish kerak.

     Yuqorida tahoratning umumiy fodalarini kurib chiqdik. Quyida tahoratning har bir azoga tasirini urganamiz.

Istinjo foydalari.

     Islom dini inson hayotida kerak buladigan katta-kichik barcha masalalarni hal qilgan. Shariatning har bir holat buyicha qonun va odoblari bor. Ana usha odoblardan biri istinjodir. Istinjo deb, hojat chiqargach, orqa yoki old najosat yulini tosh, kesak, suv va shunga ukhshash narsalar bilan poklashga aytiladi. Aslida istinjo suv bilan qilinadi. Suvdan boshqa narsalar faqat suv yuq bulgan holatlardagina ishlatiladi.
Istinjo qilishning tibbiy foydalari juda kup. Zamonaviy ilm kashf qildiki, qand kasalligi bilan ogrigan bemor hojat chiqarganidan keyin yakhshilab istinjo qilmasa, tanaga tekkan bavlni yuvib tashlamasa, siydik tarkibidagi mikroblar siydik yuliga utib yalliglanishni keltirib chiqaradi. Bu narsa jinsiy aloqa paytida erdan ayolga utadi va bachadon yalliglanishiga sabab buladi. Buning oqibatida keyinchalik bepushtlik ham kuzatilishi mumkin. Istinjo insonni turli parazit, qurt va gijjalardan ham saqlaydi. Kichik igsimon qurtlar orqa najosat teshigi atrofida yashab, tukhum quyadi. Bu tukhumlar avval kiyimga, keyin qulga yuqadi va yana oshqozonga tushib aylanib yuradi. Agar doimiy suratda istinjo qilib yurilsa, hojatkhonadan chiqqach, qullar sovunlab yuvilsa, bundan holatlar kuzatilmaydi. Istinjo khavfli kasalliklardan bulmish ich terlama, vabo. Virusli jigar vabosi kabi kasalliklardan ham saqlaydi. 1963 yilda Angliya shaharlarining birida ich terlama tez suratda kupayadi. Bu narsa shaharda vabo tarqalish khavfini keltirib chiqaradi. Tibbiy idoralar aholiga hojatdan chiqqach istinjo qilishni shart qilib quyishadi va bu shaharga infeksiya tarqalishi oldini olishning eng yakhshi va samarali chorasi ekani takidlanadi. Shahar aholisi usha talimotga amal qilishadi, makhsus qogozlari bilan kifoyalanmay, khuddi musulmonlar kabi istinjo qilishadi. Biroz fursat utkach, usha shahardan ich terlama kasalligi ariydi[2].
Istinjoni chap qul yordamida qilishda ham katta hikmat bor. Zero. Inson ung quli bilan uzgalar bilan salomlashadi, taom eydi va boshqa ishlarni amalga oshiradi. Istinjoni chap qulda qilish bilan mikroblar kupayishi oldi olinadi. Shu urinda istinjodan keyin qulni tuproq bilan artish yoki sovunlab yuvish yakhshi ekanini eslatib utmoqchimiz.
Istibro ham tibbiy nuqtai nazarda ahamiyatli ish. Siydik yulining siydikdan butunlay forig bulishi u erda tuz, jumladan, fasfat tuzi yigilishi oldini oladi. Siydik yulida tuz yigilishi keyinchalik toshga aylanishi mumkin.

Qulni bugimgacha yuvish foydalari.

     Malumki, biz tahoratni ikki qulimizni yuvishdan boshlaymiz. Buning kuplab foydalari bor. Inson quli bilan turli narsalarni ushlaydi, uzgalar bilan qul berib kurishadi. Mana shu narsa bakteriyaning tarqalishi va uning kupayishiga sabab buladi. Qul orqali yuqadigan kasalliklarga ich terlama, dizenteriya (ichburug) va gastrit kabilarni misol qilib keltirish mumkin. Islomda qulni pokiza saqlash, tirnoqlarni vaqtida olib, ozoda bulib yurish har bir mumin-musulmonning qatiy vazifalaridan sanaladi.
Qul yuvilganda, barmoq uchlaridan nur chiqib, qul atrofida doira hosil qiladi. Buning natijasida bizning ichki energiyamiz harakatga keladi va qullarimiz toza, chiroyli kurinish kasb etadi.

Ogizni chayish (mazmaza) foydalari. 

      Tahoratda avval qullarni yuvishning foydasi juda kup. Agar qullar yakhshilab yuvilmasa, bakteriyalar ogiz orqali oshqozonga utib, kasallik keltirib chiqaradi. Ogizni pok tutish ham muhim ahamiyatga ega. Unga havo, oziq-ovqat va boshqa sabablar bilan turli zararli moddalar tushadi. Agar bular vaqtida tozalanmasa yoki misvok bilan poklanmasa, ogizda kuplab kasalliklar, jumladan, milk va tish kasalliklari kelib chiqadi. Tahoratda misvok ishlatish sunnati muakkada bulib, bu narsa tibbiy nuqtai nazardan ham foydalidir.

Zamonaviy ilmiy kashfiyotlar misvok haqida quyidagi khulosalarga keldi:

– arok darakhtidan olinadigan misvok tarkibida kup miqdorda ftorid bulib, bu modda tish chirishining oldini olishda katta ahamiyatga ega;

– misvok emal va milklarga zarar bermagan holda tishlarni muvaffaqiyatli tozalaydi va oqartiradi;

– misvok tarkibidagi tabiiy antiseptiklar ogizdagi zararli mikroorganizmlarga qiron keltiradi;

– misvok tarkibidagi ftor moddasi tishlarning kariesga yulqishining oldini oladi;

– khlor moddasiga ega bulgani sababli tishlardan turli rang va doglarni ketkizadi;

– oshlovchi kislota (dubilnaya kislota) milkni kasalliklardan saqlaydi;

– khlorid moddasi har khil toshma va doglarning ketishiga yordam beradi;

– misvok tarkibidagi silikat moddasi tishlarni oqartiradi;

– misvokdagi bazi moddalar ogiz saratoni va chirishning oldini oladi;

– farfor moddasi tishni chirituvchi bakteriyalardan himoya qiladi;

– misvokdagi khushbuy yog sulak ajralib chiqishini (salivasiya[3]) kupaytiradi va natijada kserostomiya[4] kasalligining oldi olinadi;

– misvok umumiy shamollashning oddiy davosidir;

– gingivit[5] kasalligini kamaytiradi;

– arok darakhti ekstrakti bilan ogiz chayilsa, ogizdagi bakteriyalar 75% gacha kamayishi uz tasdigini topdi. Misvok bilan tozalaganda ham shu natijaga erishiladi;

– milk qonashining oldini oladi;

– Misrda olib borilgan izlanishlarda malum bulishicha, misvok bilan ogiz tozalangach, uning qoldiqlari ikki kungacha (!) bakteriyalarni uldirish khususiyatini saqlab qolar ekan;

Burunni yuvish (istinshoq) foydalari.

      Inson upkasiga chang va zaharli moddalardan kholi bulgan toza havo kerak. Upkaga kiradigan havoning namlik darajasi 80% bulishi lozim. Mana shu narsani taminlash uchun Alloh taolo bizga burun azosini bergan. Burun insonning eng asosiy azolaridan biridir. Buni yakhshiroq his qilish uchun burningizni berkitib kuring! Qancha muddat tura olarkansiz? Burningizni berkitib gapirib kuring. Burun havoni nam va iliq holatga keltirib, upkaga yuboradi. Burun ichida chutkaga ukhshash ingichka qillar mavjud. Ana usha qillar bakteriyalarni ushlab qolish va zararsizlantirish khususiyatiga ega. Inson nafas olar ekan, uning burnida chang va shunga ukhshash narsalar tuplanib qoladi. Tahoratda burun yuvish bilan usha kirlar tozalanadi va kasallikka chalinishi ehtimoli kamayadi. Burunni yuvish, ayniqsa kishi tumov bulganida va burun devorlari yalliglanganida foydalidir.
Iskandariya institutida faoliyat olib boruvchi Muhammad Sulaym ismli tadqiqotchi bu khususda ajoyib tajriba utkazgan. Buning uchun tahorat qilmaydigan yuz nafar soglom kishi va shuncha miqdorda tahorat qilib, namoz uqiydigan kishilar tanlangan. Mikroblar va ularning turlarini aniqlash maqsadida bir necha oy davomida ularning burnidan namunalar olinib, ekib kurildi. Tadqiqot davomida shu narsa malum buldiki, tahorat qilmaydiganlar burni kir, nopok, rangi qora, burun devori va tuklariga chang-gubor yopishgan ekan. Doimiy suratda tahorat qilib yuradigan kishilar burni toza va turli khil mikroblardan kholi ekani malum buldi.
Tadqiqotlardan yana shu narsa malum buldiki, burun bir marta yuvilganida u erdagi mikroblarning yarmi tozalanar ekan. Agar ikki marta yuvilsa, burunning uchdan ikki qismi poklanadi. Agar uch marta yuvilsa, burun kirlardan tuliq poklanadi.
Olimlar aniqlashlaricha, burun tozalab yuvilganidan sung uch soatdan besh soatgacha pok holda buladi, sung yana kirlana boshlaydi. Shu sabab kunda besh mahal tahorat qiladiganlar burni nopok narsalardan butunlay kholi buladi.

Yuzni yuvish foydalari.

     Yuzni yuvish yuz terisini mayin va egiluvchan qiladi. Shuningdek, tahoratda bu azoni yuvish yuzga nur va chiroy bagishlaydi. Yuzni yuvish bilan yuzda qon oqimi meyorida bulishi taminlanadi. Yuzni yuvish chogida suv kuz va uning atrofiga ham tegadi. Bu narsa kuzning kurish qobiliyatini kuchaytiradi, kuzni ravshan qiladi va unga nur bagishlaydi. Yuz va peshona qismini uch marta yuvish miyani tinchlantiradi. Yuzni yuvish yuzga barvaqt ajin tushishidan saqlaydi va kuzni turli infeksiyalardan himoya qiladi. Jumladan, trakhoma[6] kasalligining oldi olinadi.

Qullarni tirsakkacha yuvish foydalari.

      Tirsakda uchta tomir bulib, ular yurak, jigar va miyaga boglanadi. Agar bu tomirlarga namlik tegsa, yurak, jigar va miyaning faoliyati yakhshilanadi. Kun buyi qulning tirsakkacha bulgan qismi libos bilan yopiq tursa, unga suv yoki havo tegmasa, kishining asabiylashishi, ruhiy holati yomonlashishi kuzatiladi. Agar tahorat vaqtida englar shimarilib, qul tozalab yuvilsa, kishining asabiylashishi oldi olinadi, salomatligi joyida buladi.

Boshga mash tortish foydalari.

      Boshning orqa qismi bilan buyin orasida asosiy qon tomir joylashgan. Bu tomir orqa miya, miya va tananing boshqa qismlariga tarqaluvchi kichik tomirlar bilan boglangan. Quloqqa mash tortish orqali u erdagi chang-gubor va quloq ichidan chiqadigan quloq oltirgugurti vaqtida tozalab turiladi. Agar quloqda kir va oltingugurt yigilib qolsa, eshitishi qobiliyati pasayadi yoki quloq yalliglanadi. Shuningdek, quloq ichi va tashqarisiga mash tortish yuqori qon bosimini tushiradi, tish va tomoq ogrigini tuzatadi.
Bosh va buyinga mash tortilganda quldagi nurlar orqa miya va kichik tomirlarga utib, tananing kupgina azolari faoliyatini kuchaytiradi. Buyinga mash tortish kishini asab buzilish va ruhiy kasalliklardan saqlaydi.

Oyoqni yuvish foydalari.

      Inson tanasidagi ortiqcha moddalar ter, siydik yoki akhlat kurinishida tanadan chiqib ketadi. Bandanda energiya sarf bulganida u ter yoki yog bulib oyoqda, ayniqsa barmoqlar orasida tuplanadi. Agar bu narsa vaqtida tozalab turilmasa, ortiqcha chiqindilar zararli moddalarga aylanadi. Tahoratda oyoq yuvish bilan bunday zararli moddalar tozalanadi va kishi sogligi joyida buladi.
Oyoq kaftlarida tanamizning barcha tizim azolari bilan boglangan 70 mingdan ortiq asab tolalarining uchlari joylashgan. Bu biologik faol nuqtalar turli azo va tizimlarning ishlashiga javobgardir. Oyoq yuvish orqali bu nuqtalar quzgatiladi. Uz navbatida bu narsa kishi kayfiyatiga ijobiy tasir kursatadi, biologik faol nuqtalar ishlashi yakhshilanadi. Bu nuqtalar bilan bogliq tanamizning barcha azolari ishi uygunlashadi.
Hozirgi paytda kishilar deyarli kun buyi yopiq oyoq kiyimda bulganlari bois tahoratda oyoqlarni yuvish, ayniqsa barmoqlar orasini ishqalab yuvish katta ahamiyatga ega.

Odilkhon qori Yunuskhon ugli 

[1] Malumki, quloq boshdan hisoblanadi. Uning uzi alohida azo emas.
[2] “At-Tibbun-nabaviy shifaun bil-hudal-quraniy”, Mahmud Ahmad Najiyb.
[3]Salivasiya – til, jag osti va quloq oldi sulak bezlari hamda ogiz bushligi shilliq pardasida joylashgan kupgina mayda bezlar faoliyati natijasida sulak ajralishi.
[4] Kserostomiya – sulak bezlari sekresiyasining kamayishi tufayli ogizning qurib turishi.
[5] Gingivit – milk shilliq pardasining yalliglanishi.
[6] Trakhoma – kuz shilliq pardasining yuqumli kasalligi. Bunda kuz shilliq pardasi infiltratlar, donachalar bilan qoplanib, okhiri chandiq bulib qoladi.

Яна маълумот

pogudx662lujp78dq

Tugilgan kun tabrikotlari 2023

Qisqa, uzoq, ikhcham, rasmli tugilgan kun khabari va eng yakhshi tabrik suzlari Tugilgan kun muhim …