Главная / Сиёсат / Ректорлар сайловига каршилик, аномал ёз башорати ва яширин тайинлов — хафта дайжести

Ректорлар сайловига каршилик, аномал ёз башорати ва яширин тайинлов — хафта дайжести

Вазирлик ректорларни сайлашга тайёр эмас: тайёр булиши учун яна 30 йил керакми? Олимлар 5 йиллик аномал ёздан огохлантирди: энергетика ислохоти кечиктирилгани кимматга тушмайдими? Алишер Султоновга лавозим берилгани сир сакланди: бу унинг салбий имижи билан богликми? Якунланаётган хафтанинг асосий хабарлари – Kun.uz дайжестида.

Video Player

3 йиллик танаффусдан кейин: ОТМга тестлар ёпик павильонларга кайтади

Узбекистонда коронавирус билан боглик чекловларнинг энг охиргиси хам расман бекор булди. Бу йил олий таълим муассасаларига кириш имтихонлари, ковиддан аввалги йиллардаги каби, ёпик павильонларда утказилади. Олий таълим вазирлигининг маълум килишича, тестларни утказиш учун республика буйлаб 92 та ёпик иншоот танлаб олинган. Эслатиб утамиз, охирги 3 йилда инфекция хавфи сабабли кириш имтихонлари очик осмон остида, стадионлар ва хиёбонларда утказиб келинаётганди.

Утган йили имтихонларда 1 млн 74 минг абитуриент катнашиб, улардан бор-йуги 176 минг нафари укишга кира олган. Талаб юкори, таклиф эса жуда чекланган шароит доимгидек коррупция ва фирибгарлик холатларига олиб келяпти. Бу борадаги жиноятларнинг янги мавсуми хам старт олди. Наманганда 4 минг доллар, Сирдарёда 5100 доллар, Самаркандда эса 7200 доллар микдоридаги олди-бердилар вактида катор шахслар кулга олинди.

Лекин олий таълим буйича хафтанинг энг куп мухокама булган мавзулари булар эмас. Олий таълим вазирлигининг департамент бошлиги Абдували Холиков “ректорларни сайлашга тайёр эмасмиз” дейиши ортидан, ижтимоий тармокларда танкидга колди.

“Энди мавжуд холатдан келиб чикиб, буни очикчасига айтиш керак. Мутахассис сифатидаги шахсий фикрим – ректорларни сайлашга тайёрмасмиз”, – деди вазирлик расмийси.

Бу фикрлар президент сайлови арафасида янграгани истехзоларга сабаб булди. Энг катта мансаб эгаси – давлат рахбарини сайлай оладиган одамлар кандай килиб хокимларни ёки ректорларни сайлай олмаслиги мумкин? Шунинг учун, аникрок айтганда, одамлар тайёр, тизимнинг узи тайёр эмас, дейиш тугрирок буларди.

Самарканд 100 та электробусли булади

Хафтанинг асосий хушхабарлари Самаркандда утган Европада тикланиш ва тараккиёт банки бошкарувчилари конференцияси билан боглик булди. Банкнинг бегараз ёрдами асосида Наманган ва Фаргонада 15 та мактаб куриладиган булди. Имзоланган шартнома асосида, халкаро ташкилот бунинг учун 55-75 млн доллар атрофида грант ажратади. Мактаблар етишмовчилиги борган сари уткирлашиб бораётган хозирги вазият учун бу жуда яхши янгилик.

Бундан ташкари, ЕТТБ Самарканд учун 100 та электробус сотиб олишга 49 млн доллар имтиёзли карз беради. Бу маблагга 10,5 метр узунликдаги электробуслар харид килишдан ташкари, улар учун керакли инфратузилма хам барпо этилади. Шу тарика, Самарканд – ЕТТБнинг “Яшил шахарлар” лойихасига кушилган Узбекистондаги биринчи шахар булади.

Гарбда катта нуфузга эга булган бу банкнинг Узбекистонга киритган жами инвестициялари 4 млрд доллардан ошади. Уз кадриятларига эга ташкилот билан алокалар биринчи президент хокимиятининг охирги йилларида деярли тухтаб колган эди. 4 миллиардлик инвестициянинг 80 фоизи охирги турт йилга тугри келади. Конференция очилишида сузга чиккан Шавкат Мирзиёев Узбекистонни куллаётгани учун халкаро ташкилотга миннатдорлик билдирди. Президент уз нуткида иктисодиётни эркинлаштириш хакида гапириб, яна бир бор Жахон савдо ташкилотига аъзолик масаласига тухталди. “Ушбу йуналишда бу йил салмокли натижаларга эришишимизга ишонаман”, – деди президент.

ЖСТга аъзолик хакида, конференция доирасидаги сессияларда бош вазир уринбосари Жамшид Хужаев хам гапириб утди. “ЖСТга аъзо булишимиз махаллий ишлаб чикарувчиларимиз учун катта имкониятлар яратади. Бозорга кириш – ракобат дегани, бу чакирикни кабул килишга тайёрмиз”, деди хукумат вакили. Унинг кушимча килишича, давлат субсидияси асосида ишлаётган компаниялар эркин бозор шароитида ишлай олиши учун хозирги стратегиясини кайта куриб чикиши керак.

Энергетика: Аномал ёз башорати ва Султоновнинг кайтиши

Самарканддаги конференция доирасида Бирлашган Араб Амирликларининг Masdar ва TAQA компаниялари билан 3,8 млрд долларлик энергетика лойихалари буйича битимлар имзоланди. Шавкат Мирзиёевнинг Хитойга ташрифи доирасида эса, айнан энергетика буйича 5-6 млрд долларлик келишувларга эришилгани айтилди. Булар, асосан, кайта тикланувчи энергия манбаларини яратиш, электр узатиш тармокларини янгилашга каратилган.

Агар гап ростдан хам миллиардлаб долларлик тугридан тугри инвестициялар хакида кетаётган булса ва бу лойихалар когозда колиб кетмай, хакикатан хам амалга ошса, бу – жуда яхши янгилик. Чунки тугридан тугри инвестиция бу кредит эмас, бунда молиялаштирувчи томон маблагининг кайтмаслиги рискини хам уз зиммасига олган булади.

Умуман, энергетика – энг куп сармояга мухтож сохалардан. Сохадаги инкирозли вазиятни киш ва ёз ойларида миллионлаб узбекистонлик уз танасида хис килади. Афсуски, табиат биз тизимни унглаб олишимизни кутиб утирмокчи эмас. Шу хафта Жахон метеорология ташкилоти эълон килган прогнозга кура, олдинда бизни кутаётган 5 та ёз дунё тарихидаги энг иссик ёз фасллари булади. Тахминларга кура, 2023-2027 йиллардаги ёз фаслларида сайёрада рекорд даражада иссик кузатилиши, уртача харорат 1,5 градусга кутарилиши мумкин. БМТ хузуридаги халкаро ташкилот эълон килган огохлантиришда айтилишича, олдиндаги 5 та ёз фаслидан бири ёки умуман шу 5 йиллик даврнинг узи иклим мониторинги тарихидаги энг иссиги булиши эхтимоли 98 фоизга тенг.

Экспертларнинг изохлашича, глобал микёсда кутилаётган аномал иссик хароратга иккита сабаб бор. Биринчиси – иссикхона эффектини хосил килувчи газларнинг атмосферага хаддан ташкари куп чикарилаётгани. Иккинчи сабаб – 2 йилдан 7 йилгача булган даврда такрорланиб турадиган Эл-Ниньо номли табиат ходисаси. Бу ходиса вактида Тинч океанининг экваторга якин кисмидаги сувлар юзасида харорат кутарилиб, тропик зоналардаги ёгингарчилик меъёри бузилади, натижада бутун дунё микёсида экстремал иклим ходисалари руй беради. Бу эса инсонлар саломатлиги, озик-овкат хавфсизлиги ва сув ресурслари билан боглик муаммоларни кучайтиради.

Узбекистонга кайтсак. Утган дайжестимизда хабар берганимиздек, президент масъулларга ёзда энерготизим баркарор ишлашини таъминлаш вазифасини юклаган. Шу хафта маълум булишича, Тожикистон билан одатдагидан купрок электр энергиясини импорт килиш буйича шартнома имзоланган. Унга кура, Тожикистон 2023 йилнинг май-сентябр ойларида Узбекистонга салкам 1,3 млрд кВт/соат энергия етказиб беради. Расмийларнинг айтишича, бу – сунгги бир неча йил ичидаги рекорд курсаткичдир.

Энергоинкирознинг олдини олиш буйича курилаётган чоралар ичида энг асосийларидан бири – газ угриликларига карши курашиш. Хозирги вазият шундайки, хали у ерда, хали бу ерда миллиардлаб сумлик газ угирлангани хакидаги хабарлар тез-тез чикиб туради, лекин хали бирорта хам компания “мен казиб олган ёки ташиб берган газимни угирлашди” деб шикоят килган эмас. Бозор иктисодиётидан узок бундай шароитда, муаммони электрон хисоблагичлар оркали осонгина хал килиш мумкин. Бу ишга нихоят мана энди кул уриляпти. Шу хафта эълон килинган карорга кура, 1 июлгача Узбекистондаги барча табиий газни кабул килиш ва узатиш нукталарига онлайн электрон хисоблагичлар урнатилади. Бу хисоблагичлар солик органларининг ахборот тизимлари билан интеграция килиниб, ягона автоматлаштирилган табиий газ харакати тизими жорий этилади.

1 октябрдан бошлаб, Узбекистондан табиий газни кувурлар оркали ташийдиган корхоналарнинг газни кабул килиш ва узатиш нукталарига хроматограф ва электрон хисоблагичлар урнатилиши мажбурий булади. Табиий газ ва суюк углеводородларни сотиш шартномаларини махсус ахборот тизимига киритиб бориш талаб килинади.

Йигилган маълумотлар асосида катта кингирликлар аникланган такдирда кандай йул тутилади, энг асосийси, очик ва ракобатли бозорни яратишга каратилган энергетика ислохоти буладими, бу саволларга хозирча жавоб йук. Хукуматнинг харакатларидан англаш мумкинки, эркин бозорни яратиш масаласи ортга сурилган. Бунинг урнига, генерацияни купайтириш учун янги станциялар куриш ва имкон кадар купрок куёш панелларини урнатиш асосий кун тартибида булиб турибди.

Куни кеча президентнинг энергетика буйича маслахатчиси лавозими ташкил этилгани маълум булди. Бу лавозимга 2019-2022 йилларда энергетика вазири булиб ишлаган Алишер Султонов тайинланган. Тайинлов качон руй бергани маълум эмас.

Аслида, Султонов президентнинг энергетика буйича маслахатчиси булгани хакида бир неча хафта олдин хабарлар таркалган эди. Унинг халк орасидаги имижини ижобий деб аташ кийин булгани учундир балки, бу хакда расман эълон килинмай келди. Факатгина журналистлар унинг исм-фамилияси ва лавозимини Тошкентдаги халкаро конференция графигида куриб колганидан кейингина тайинлов расман тасдикланди.

Бу хафта яна нималар руй берди?

Хитойнинг Сиан шахрида “Марказий Осиё – Хитой” форматидаги биринчи саммит булиб утдиТахлилчиларга кура, бу саммит, Россиянинг заифлашиши ва АКШнинг Афгонистондан кетиши фонида, Хитой Марказий Осиёдаги таъсирини кучайтиришга уринаётганини англатади. Саммитда Хитой Марказий Осиё давлатларига 3,8 млрд доллар бегараз ёрдам ажратиши эълон килинди. Маълум килинишича, Хитой–Киргизистон–Узбекистон темирйули курилишининг техник-иктисодий асослари тайёр булган, эндиликда асосий музокаралар лойихани амалга оширишнинг молиявий томонларига каратилади.

Тошкентдаги модалар хафталиги ижтимоий тармокда жиддий танкидларга сабаб булди. Хафталик доирасида намойиш килинган либослар орасида очик-сочик кийимлар борлиги, бир нечта холатда хатто аёлларнинг кийимларини эркаклар кийиб чиккани хазм килиб булмас холат деб бахоланяпти. Мода хафталиги ташкилотчиси Дилноза Умрзокова бунга 20 ёшли талаба кизнинг импровизацияси деб изох берди. Унинг айтишича, репетиция пайтида кийимларни аёл модельерлар кийган, лекин намойиш олдидан ёш дизайнер импровизация килишни хохлаб, либосларини эркакларга кийдириб юборган. Таъкидлаш керак, ташкилотчининг бу гапларига ишонмаётганлар талайгина. Камига, Абдулла Кодирийнинг уй музейида СССР байроги тасвиридаги либос намойиш этилди.

Кореяга ишга юборишдаги коррупцион схема кандай ишлаши фош булди. Маълум булишича, талабгор корейс тилини билмаса хам, пулини берса булди, уни имтихонга киритишади, жавобларни эса айтиб туришади. Бир кишини имтихондан утказиб куйиш нархи 6 минг доллар атрофида. Бошка тафсилотлар билан YouTube каналимиздаги суриштирув оркали танишинг. Кушимча килиб утамиз, бу коррупцион схема хакидаги суриштирувларимизга бирорта хукук органидан реакция булмаяпти.

Onix ва Tracker’нинг янги комплектациялари якин кунларда сотувга чикади. Бу хакда маълум килган UzAuto вакилининг ишонтиришича, кузда такдимот килинган комплектацияларнинг нархлари узгаришсиз колади. Компания, шунингдек, 1 июндан бошлаб Cobalt ва Lacetti 20-23 минг доллардан сотувга чикиши хакидаги хабарларни рад этди. Салкам ярим йилдан бери сотилмаётган бу бюджет моделлари учун шартнома бериш качондан бошланиши номаълумлигича коляпти.

Ижтимоий тармоклардаги чикишлари билан танилган Шукрулло Эгамбердиев Тошлок тумани бош имоми вазифасидан озод этилди. Мусулмонлар идораси унга хайфсан интизомий жазосини хам куллаган. Эгамбердиев “Абу Ханифа” жоме масжиди имом-хатиби лавозимидаги фаолиятини давом эттиради. Унинг жазоланишига катта эхтимол билан мехнат мухожирлари хакида айтган гаплари сабаб булган. Эгамбердиев Россиядаги узбек мигрантларини “укимагани учун кул булиб юрибди” деган мазмунда хакоратлаши ортидан, бир катор мухожирлар унга карши видеомурожаатлар эълон килган эди.

Яна маълумот

Hx0hBrQ8W6FcsRQWPRkQ44WY3sfosCCI

Махсус комиссия карори: Узбекистон халкаро авиакатновларни тикламокда

Республика махсус комиссиясининг навбатдаги ахбороти эълон килинди. Унга кура, Узбекистон 15 июндан халкаро авиакатновларни кисман …