Главная / Маданият / «Олий таълим» угайми?

«Олий таълим» угайми?

Мустакиллик йилларида барча сохаларда булгани каби таълим тизимида хам ижобий ислохотларга кул урилди. Буни таълим тизимини тубдан яхшилаш ва ривожлантириш максадида Узбекистон Республикаси хукумати томонидан кабул килинган ва кабул килинаётган хужжатларда хам куриш мумкин.

Хар бир соха тегишли норматив-хукукий хужжатлар билан тартибга солинади ва бундай хужжатлар асосий дастуриламал булиб хизмат килади.

Education concept
Education concept

Юртимизда таълим тизими Узбекистон Республикаси Конституцияси ва конунлари, Олий Мажлис палаталарининг карорлари, Президентнинг фармонлари, карорлари ва фармойишлари хамда Вазирлар Махкамасининг карорлари асосида йул куйилиши билан бир каторда, таълимнинг хар бир боскичи тугрисида алохида Низомлар кабул килинган. Бундай Низомларда таълим боскичини ташкил этиш тартиблари белгиланган. Булар куйидагилар:

  1. богчалар фаолияти – Вазирлар Махкамасининг 2017 йил 19 июлдаги 528-сон карори билан тасдикланган «Давлат мактабгача таълим муассасаси тугрисида»ги Низом билан;
  2. мактаблар фаолияти – Вазирлар Махкамасининг 2017 йил 15 мартдаги 140-сон карори билан тасдикланган «Умумий урта таълим тугрисида»ги Низом билан;
  3. коллеж-лицейлар фаолияти – Вазирлар Махкамасининг 2012 йил 6 июлдаги 200-сон карори билан тасдикланган «Узбекистон Республикасида урта махсус, касб-хунар таълими тугрисида»ги Низом билан;
  4. докторантура фаолияти – Вазирлар Махкамасининг 2017 йил 22 майдаги 304-сон карори билан тасдикланган «Олий укув юртидан кейинги таълим тугрисида»ги Низом билан.

Эътибор берган булсангиз, юкоридаги руйхатда «Олий таълим тугрисида»ги Низомни кайд этмадик. Чунки бу низом Вазирлар Махкамаси томонидан кабул килинмаган.

«Олий таълим тугрисида»ги Низом 2003 йил 9 январь кундаги Узбекистон Республикаси Олий ва урта махсус таълим вазирининг 9-сон буйруги билан тасдикланган.

Ха, тугри, биз вазирлик узидан-узи Низом кабул килиб олган демокчи эмасмиз. Вазирлар Махкамасининг 2001 йил 16 августдаги 343-сонли карорида Олий ва урта махсус таълим вазирлигига олий таълим тизими учун норматив-хукукий хужжатларни, шу жумладан «Олий таълим тугрисидаги низом»ни ишлаб чикиш ва тасдиклаш топшириги юклатилган.

Лекин гап масаланинг хукукий томонидан эмас, аксинча ижтимоий ахамиятида. Ахир таълимнинг энг мухим боскичи хисобланган олий таълими тизимини тартибга солувчи, унинг асосий фаолият йуналишларини белгилаб берувчи коидалар вазирлик томонидан белгиланиши бугунги кун талабига жавоб берадими? Камида Вазирлар Махкамаси ёки керак булса Президент томонидан тасдикланиши максадга мувофик эмасми?

Тасаввур килинг, бирор ОТМ ректори Низом талабларини бузса, у нари борса вазирнинг буйругига риоя килмаган булади, холосми? Лекин мактаб директори ёки богча мудираси Низом буйича камчиликка йул куйса, у Республика Бош вазири тасдиклаган хужжатга карши борган булади. Фаркни куряпсизми?

Бу масаланинг бир тарафи. Танганинг бошка томони хам бор.

Куни кеча узининг 29 ёшини каршилаган «Давлат тили хакида»ги Конуннинг 8-моддасидаУзбекистон Республикасининг конунлари, давлат хокимияти ва бошкарув органларининг бошка хужжатлари давлат тилида кабул килиниши ва эълон этилиши белгилаб куйилган.

Нафакат таълим тизимида, балки бутун инсоният оламида мисли курилмаган узгаришлар юз бераётган бир замонда Узбекистон Республикасидаги олий таълим тизимини тартибга солувчи Низом карийб 15 йилдирки, факат рус тилидаги матни билан яшамокда. Ханузгача «Олий таълим тугрисида»ги Низомнинг расмий узбекча варианти йук. Шу кунгача Низомга бир неча бор узгариш ва кушимчалар киритилган ва уша узгаришлар хам факат рус тилида кабул килинади.

Энди буниси неча пулдан тушди? Охирги пайтларда оммавий ахборот воситаларида олий таълим тизими, ундаги кириш имтихонлари хакида куплаб танкидий чикишлар эълон килинмокда. Олий таълим тизимини тубдан ислох килиш вакт келгани, сохада жиддий чоралар курилиши лозимлиги бот-бот таъкидланаётган бир пайтда, энг аввало ишни асосий хужжатни узбекчалаштиришдан бошлаш лозим.

Юкоридагиларга кура, «Олий таълим тугрисида»ги Низомни янги тахрирда, Вазирлар Махкамаси карори билан тасдикланадиган куринишда ва асосийси узбек тилида кабул килинишини таклиф килиб коламиз.

P/S: мабодо хакикатдан Олий таълим вазирлиги «Давлат тили хакида»ги конунни хурмат килган холда норматив-хужжатларни узбекчалаштиришга киришса, унда 2004 йил 10 март куни факат рус тилида кабул килинган «Олий таълим муассасалари талабаларига стипендиялар тайинлаш ва тулаш тартиби тугрисидаги йурикнома»ни хам узбек тилида янгидан кабул килишларини сурар эдик. Юз минглаб талабаларга стипендия тулаш жараёнини тартибга солсаю, лекин унинг узбекча варианти булмаса… Галатимасми?

Яна маълумот

pogudx662lujp78dq

Тугилган кун табрикотлари 2023

Киска, узок, ихчам, расмли тугилган кун хабари ва енг яхши табрик сузлари Тугилган кун мухим …