Главная / Маданият / Одамлар ва одамгарчилик

Одамлар ва одамгарчилик

odamlarОдамгарчилик, кишиларнинг бир-бирларига беминнат мехр-окибат курсатиши халкимизнинг кон-конига сингиб кетган. Аждодларимиз хеч качон бировга куз-куз килиш учун яхшилик килишмаган.

“Уткунчилардан бири”

Улуг адибимиз Абдулла Кодирийнинг “Уткан кунлар” романини якинда кайтадан укиётиб, бир жумлага келганимда, беихтиёр сергакландим. Нега илгари шу жойига диккат килмаган эканман. Эсингизда борми, Отабек Тошкентдан уйланиб, Маргилонга борган чогида, сохта хатга ишонган кайнотаси уни уйига киритмай, эшик олдидан кувиб юборади.
У Кутидорнинг эшиги ёнида турган пайтда отини кучада ечик колдирган эди. Мажхул кайфиятда кайтиб отга минаётганида от юрмайди. Шундагина “…боя юриб кетган отини уткунчилардан бири боглаб кетганини эслади”.
Бир караганда оддий холат: Нотаниш бир кимса утиб кетаётиб, эгаси ечик колдирган отнинг кочиб кетмаслиги учун уни толга боглаб кетган. Уша одам эхтимол Отабекни хам, Кутидорни хам танимагандир. Отабек унга рахмат айтмаган, уз навбатида уша нотаниш одам бу иши учун хеч кандай миннатдорчилик кутмаган. Шуниси аникки, у – уз юртдошимиз, миллатдошимиз.

Эшик ортидаги буш челак

Кадимда дехконлар полизнинг атрофини четан девор билан урасалар-да, бир четини атайин бузиб куйишган: утган-кайтган кириб шу полиз хосилидан бахраманд булсин учун. Ёхуд, уйда эркак киши булмаганда, аёллар сув келтириш учун ташкари чикишмаган, балки буш идишларни дарвоза олдига чикариб куйишган. Йуловчилар бу холатни дарров тушуниб идишни сувга тулатиб кетишган.
Кизиг-а, йуловчилар узлари танимаган, билмаган хонадон бекаси учун яхшилик килиб кетишади. Уй бекаси хам идиши сувга тула турганини куриб, бу ишни ким килганини билмаса-да, унинг хакига дуо килади. Мана сизга одамгарчиликнинг энг содда ва ёркин ифодаси.

“Унг кулинг килган ишни чап кулинг сезмасин”

Нега мисолларни нукул тарихдан кидиряпмиз? Хозир бу фазилатлар камёб булиб боряптими? Йук. Оккан арик окмай колмайди. бу кадриятларимизни эъзозлаб, эл-юртнинг дуосини олиб келаётган юртдошларимиз куп.
Бир тадбиркорни биламан. Ишнинг кузини биладиган одам. Хайр-саховатни узига пеша килгани учунми, иши тобора ривож топиб боряпти. Якинда шу киши узи укиган мактабни капитал таъмирдан чикариб берди. Махалласидаги шифохонага хар йили катта микдорда ёрдам курсатади. Хар йили Навруз, хайит байрамлари арафасида катта туй бериб, тумандаги йигирма-йигирма бешта кам таъминланган оилаларниг боласини суннат килдиради. Бокувчисини йукотган, ногирон ва кексалар хамиша унинг эътиборида.
Мен унинг эзгу ишлари хакида жуда куп маротаба макола ёзмокчи булиб борганман. Хар гал мени йулдан кайтаради:
– Хожати йук, килаётган ишларимни куз-куз килишни ёктирмайман. Мен бу ишларни бировларга мактаниш, риё учун эмас, виждон амри билан киляпман. Илтимос, мен хакимда асло ёза курманг!

Гушт суяксиз булмайди.

Афсуски, орамизда, бировга окибат курсатишни истамайдиган, килдек ишини филдек бурттиришга интиладиган сохта “химмат” эгалари хам йук эмас. Оддий мисол: мискин кушнисини иккита нон билан йуклашга ярамайдиган айрим бойларимизнинг туй-тантаналари кандай утиши ортикча таърифу тасвифга мухтож эмас. Садака бериш учун чунтак ковлашга огринадиган бундай кишилар тую маъракаларида этаклаб пул сочишларини яхши биламиз. Козон-козон ош дамлаб, дунёнинг етти иклимидан келтирилган ноз-неъматлар билан дастурхон безатиши хам маълум.
Фалон минг долларга “хизмат” киладиган машхур хофизларимизнинг ун-ун бештасини каторлаштириб кушик айттиришлари хам бор гап. Булар нимадан далолат? Албатта, кибр-хаво, хою хавасдан! Бундай дабдабаю асъасасани хамма куради, эл огзида дув-дув гап булади. Ночор кушнининг уйига бир коса ош чикарганингни ким билиб утирибди?
Афсуски, идрок ва тафаккурини ана шундай такаббурона саволлар эгаллаган кимсаларга одамгарчилик ва мехр-окибатдан бахс юритиш бефойда. Бунака пайтда кексаларимиз “узи инсоф берсин-да” деб куя колишади. Нимаям дердик, элимизнинг бахтига уз аъмолини факат эзгуликка, бегараз олижанобликка бахшида этган кишиларимиз омон булишсин.

 

Яна маълумот

pogudx662lujp78dq

Тугилган кун табрикотлари 2023

Киска, узок, ихчам, расмли тугилган кун хабари ва енг яхши табрик сузлари Тугилган кун мухим …