Главная / Маданият / НАЗАР ЭШОНКУЛ

НАЗАР ЭШОНКУЛ

nazar-eshonqulНазар Эшонкул 1962 йил 15 июнда Кашкадарё вилоя- ти Камаши туманидаги Терсота кишлогида тугилган. Тош- ДУнинг журналистика факультетини тамомлаган (1986). Дастлабки асари — «Уруш одамлари» (1988). Шундан сунг ёзувчининг «Момо кушик» (1989), «Маймун етак- лаган одам» (2001), «Шамолни тутиб булмайди» (2004), «Момо кушик» (2006) каби асарлари нашр этилган. Ф. К. Аниттининг «Хикоялар ва киссалар»ини, А. Камюнинг «Эсселар»ини, Чеховнинг «Болохонали уй» хикоясини узбек тилига таржима килган.

ШАМОЛНИ ТУТИБ БУЛМАЙДИ

Хикоя

Юз йилдан бери терсоталикларнинг гурури ва фахри булиб келган, замонавий килиб курилган равокли уйлар каршисида юздаги чипкондек кишлокка куримсизлик ва кексалик багишлаб турган, номаълум ва мудхиш синоатларга тула кадим кургонни эслатувчи Байна момонинг уйини худди унутишга ва йук килишга махкум этилган хотирадек нихоят бузиб ташлашга киришишди: темир тирнокли булдозерлар уйнинг деворларини кулатар эканлар, уй билан кушиб, узларининг хам нималаринидир бу­зиб, вайрон килишаётгандек, терсоталиклар бир чеккада жимгина кузатиб туришар ва нак эллик йилча такдирнинг бешафкат уйинига карши кураша-кураша дунёдан ёлгиз ва изсиз утиш азобини кутариб келган, хаёти узларига хамон тушуниксиз ва мавхум туюладиган Байна момони эслаган аёллар кузларига ёш олиб, болалари- ни багирларига босганча, олис ва гамгин хотираларга берилиб, мунгайган алфозда утирардилар.

Байна момо тириклигида, гарчи бу аёлларни, эрининг полвонлик лаш-лушлари ва кийим-кечаклари ётган, полвоннинг улимидан сунг хеч качон чирок ёнмаган, туйнуги шуваб ташланган ана у хужра каби коронгу мусибат тула уйи ичкариси- га киритмаган булса-да, улар кахр ва газабини ситам билан ичига ютиб келган бу кампирни хурмат ва эхтиром билан эслашарди. Бу уй Терсотада курилган биринчи уйлардан эди ва Райим полвоннинг отаси Шукур оксокол бундан бир аср мукаддам тугилажак фарзандларига кенг уй ва йилдан-йилга купайиб бораётган йилкиларга отхона солиш максадида Терсота сойининг офтобруясига кишлокнинг биринчи пойдеворини курганди. Райим полвон эса отасининг ишини давом эттирди: уйнинг оркасида бог барпо этди ва отхона ёнида кирга туташтириб, ёзнинг жазирамасидан гушт ва ёгларни, кимиз ва айронларни асраш учун кенг ертула, уйнинг олдига тош- дан баланд супача, от кириб чикадиган узун, устундор айвон курди. Байна момо эл- лик йилга якин ёлгизлик даврини ана шу айвондаги устунларга суяниб утказди: у эри ва углининг жудолик азоби кийнаган пайтлар шу устунларни кучганча йигларди. Ке-йинчалик куз ёшлари хам тугаб колгач, хаётида гуё суянчиги ва оркасидан йиглаб коладигани йуклигини одамлардан яшириш учун ёки энди йиллар силсиласига дош беролмай путурдан кетаётган уйни буткул вайрон булишдан асраб колмокчидек, ел- касини устунга суяган холатда хотирасининг синик парчаларига тикилиб, кузларини юмганча гамгину мустагрик утирарди.

Райим полвоннинг улимидан кейин тугилган ва у хакда кейинчалик буткул эс- ларидан чикиб кетган чупчакларнигина эшитиб улгайган авлод уйларини равокли ва пишик гиштдан кура бошлагач, бир пайтлар Терсотанинг курки ва гурури булиб турган бу уй бирдан куримсиз киёфага кирди ва энди Байна момо каби уй хам кишлокдаги уйлар олдида ёлгизланиб колганди: факат бири-бирини босиб-туртиб кириб келаётган шошкалок йиллар бу авлоднинг саркаш калбига кандайдир олис хо- тирани ёкиб куйиш учун бехуда уриниб, уй деворларига махзун битиклар ёзар, бекаси билан бирга бу макон хам аллакачон узининг олдинги кудрати ва викорини йукотиб булган, унут ва ташландик масканга айланганди. Терсоталиклар энди аэропланлар хакида гаплашишарди. Улар замоннинг алгов-далговларига гарк булган, хаётларида юз бераётган янгиликларни хазм килиб улгурмасди. Йиллар билан бирга хамма нар- са узгарар, факат Байна момогина уни сезмас, гуё унинг учун вакт уша холича котиб колгандай, уни хамон уша эллик йил олдинги – эри ва углининг улигини аскарлар тепкилаб утишган устун олдидан топиш мумкин эди.

Миршаб ва аскарлар уйнинг хар бурчагидан ёпирилиб келишганда Байна момо эрининг мурдаси устида турарди. Райим полвонни кулга туширолмай юрган Замон отбокар уни уйидан чикаётганда отиб улдирган, энди полвон ростдан хам улганми, йукми миршаблар билан пусиб-пойлаб, айвонга якинлашиб келарди. Бирок шу пайт яна ук овози жаранглади ва Райим полвондан куз узмай келаётган аскар оёгини кучоклаганча бакириб йикилди. Байна момо мехмонхона эшигидан чикаверишда отасини отиб ташлашганини кургач, уйга югуриб кириб кетган, кулига отасининг милтигини тутиб турган углини курди – углининг кузларида хам эриники каби газаб, телбалик ёнарди. Байна момо углини огохдантиришга улгурмади. Бирдани- га бир неча ук овози унинг кулогини битириб куйди ва угли отасининг устига юз- тубан йикилди – йикиларкан, энди сабза урган муйлови титраб кетди, онасига бир зум куркув ва хижолат аралаш тикилди. Замон отбокар югуриб келиб, унинг боши- га тепди ва милтикни бир четга улоктирди. Кишлокда аскарлардан бошка хеч ким куринмас, одамлар гуё сувга чуккандай гойиб булган, факат деразаларга тортилган кора пардалар бу мудхиш жиноятга локайд ва бефарк бокиб турарди. Байна момо терсоталикларни кечира олмади – кукраги илма-тешик булган углига карата Замон отбокар яна бир неча бор ук узаркан, у мадад излаб, уйларнинг туйнукларини ёпиб турган кора пардаларга бир-бир куз тикди, бирок у ердан совук сукутдан бошка хеч нарса куринмас, зулматга чуккан туйнуклар бу мисли курилмаган котилликни жим- гина томоша килиб турарди. Миршаблар Райим полвон ва углининг улганига ишонч косил килишгач, отларига миниб жунаркан, Замон отбокар эри ва угли мурдаси усти- да чукка тушган Байна момонинг елкаси оша камчи туширди:

  • Энди хору зорликда улиб кетасан, – хириллади у. – Молингни топшир, деганда эринг кулига милтик ушлаб биз билан сичкон-мушук уйнади. Мана, энди унта хеч нарсанинг кераги йук.

Миршаблар Райим полвоннинг курадаги подаси-ю отларини хайдаб кетиш- ди. Замон отбокар отларни кувиб кетаркан, бир йула отаси билан унинг касосини олиши мумкин булган углини хам отиб ташлаганидан хурсанд эди – у шу кетиши билан кишлокнинг куп нарсасини хайдаб кетди – энди кишлок бирдан минора- си кулаган шахардек гариб ва нотавон куринарди. Ун беш йиллардан сунг Замон отбокар кишлокка кайтиб келганда кишлокдан файз кетиб, одамлар яна хам ожиз ва хуркак булиб колгандилар. У Райим полвондан сунг ташландик холатга келиб колган сой буйидаги бокка кенг килиб уй курди: у богда уй куриш учун хеч кимдан рухсат сураб утирмади. Энди у узи бу кишлокка олиб келган замон хавосидан яйраётган кишлокдошларини куриш учун отда изидан бир туда ов итларини эргаштириб ай- ланиб юраркан, коя остида елкасига утин кутариб келаётган Байна момога дуч кел- ди. Байна момо кариб колган, аммо кали кам кузлари худди ун беш йил аввалгидек кахрли ва нафрат тула эди.

  • Сен менга бундай карама, – Замон отбокар камчисини хавода силкитар экан. – Эринг бу ерда булмаса бошка ерда барибир улган буларди. Сен эса хавотир олма, улсанг итларим кумади. – Шундай деб у бурибосарларни курсатди. Аммо у Байна момони бу сафар урмади. Байна момо хам унга бир огиз ортикча гапирмади. Умуман, эри ва углининг улимидан сунг камгап ва одамови булиб колганди. У Шукур оксокол уз феълига яраша кенг-кенг килиб курган хоналарда худди бир нарсасини йукотган каби максадсиз кезиб юрарди: у энди бу алгов дунёда ёлгиз ва каровсиз колганди: лекин узининг ожизлигини хеч качон билдирмас, узидан кунгил сураганларни ёмон курар, гуё хаёти хеч ким киё бока олмайдиган дахлсиз салтанатдек у ёкка бирон ки- шини, хатто сузи билан хам, киришга йул куймасди. Эрта бахордан то кеч кузга- ча сахармардондан олдига беш-олти куй-кузи, эчки-улок хайдаганча дарё буйидаги юлгунзорга тушиб кетар, у ердан куриган шох-шабба териб, коронгу тушганда уйига кайтар, бир йилда икки-уч марта тегирмонга бугдой кутариб борарди. Унинг бугдой кутариб юришидан ори келган Олломурод тегирмончи Байна момони инсофга чакирди:
  • Сиз бундай овора булиб юрманг, – деди у. – Бирон эркакдан бериб юборсангиз, тортиб, узим уйингизга олиб бориб ташлайман.

– Бу кишлокда эркак йук, – деди Байна момо зарда билан, сунг елкасидаги бугдойни тегирмонга кираверишда туширди. Гапираётганда овози титраб кетди. Те- гирмончи тилини тишлаб колди. Байна момо бир пайтлар факат кишлок эмас, бутун тогли халкнинг орини кутарган, номини чикарган Райим полвонни кулок дея таъкиб килишларига, сунг итдай хор килиб отиб ташлашларига йул куйгани ва угли билан эрини замоннинг эгаси, бир пайтлар Райим полвоннинг малайи Замон отбокар ихтиё- рига бериб куйгани учун кишлокдошларини кечиролмас, уларга булган нафрати су- сайиш урнига, йиллар утиб, ота-бола улдирилган окшомдан узоклашган сайин купрок урни ва кадри билинаётган, узини хаётнинг барча кувончидан бир йула махрум этган, ёлгизликнинг кур мусибати аро тобора авжланиб, Байна момонинг кексалиги билан бирга инжик ва йуриксиз булиб борарди. У баъзида кишлокдошларини очик масха- ра киларди: “Э, сенмисан, Салом куса, хотинингнинг иштонини кийиб юрибсанми дейман”, “Хаким отчопормисан, бунча ургочи байталга ухшаб кийшанглайсан…”, “Бу кишлокнинг аёллари энди факат хезалак тугади”. Бу масхара ва нафрат йиллар утиши билан Байна момони кишлокдан бутунлай ажратиб куйди. Энди у ёлгиз ва кимсасиз колди. Уни ойлаб биров йукламас, факат эрталаб эчкиларини юлгунзорга хайдаб бораётганидан, кечкурунлари кишлокни тутган кайнаётган сут хидидан хали унинг тирик эканини билишарди. Байна момо уз ёлгизлиги ва мусибатини хаётнинг бадбуй, забун, хор этилган хидлари анкиб ётган йиллар дахдизидан етаклаб утди. Кишлокдошлари бахор келиши билан эски яйловларга кучиб чикишар ва ер шуд- горлар, хар ким уз ташвишига берилиб кетарди. Кишлокда колган Байна момо эса бу пайтда ёлгизлик даштини шудгорлар, у ерга хар йили Замон отбокар хукумат одамлари билан келиб, эри ва углини отиб ташлаган окшомни экар ва сунг ёлгиз узи хосилини хам йигиб оларди. Байна момо хар кеча куз ёшлари билан тулган кайикда йиллар коялари орасида колиб кетган эри билан углининг илма-тешик булган мурда- си ва Замон отбокарнинг музаффар камчиси ётган конли халкоб билан тулган айвон- га сузиб борар, эрталаблари хул булиб кетган ёстигини худди кадим аждодларнинг унут яловидай уйининг олдидаги – орадан йиллар утгач, уйини бузаётганлар купориб ташлашга кучлари етмагач, ковлаб олишга мажбур булган – баланд толга осиб, офтобда куритарди. Киш пайтлари гамлаб куйган утини етмаган кунлари у курпага оёгини тикканча хотирасига исиниб жон сакларди. Ражаб куса кариндошлиги кузиб, бир неча йил олдин гамлаб берган утини омборхона ортида куса келтириб тахлаган жойда тахи бузилмай турарди – уни Байна момо казо килганда маъракага яратишди ва барча терсоталиклар Райим полвон тириклигида хамманинг маслахатгуйи булган, уйи хамиша мехмонлар ва полвонваччалар билан тулиб-тошадиган бу аёлнинг бун- чалик нафрати ва тавки лаънатига сазовор нима гунох килишганини бир умр билол- май утишди. Байна момо кишлокдошларига куз-куз килмокчидай, бу уйнинг эркаги ва орияти улмаган дея таъкидлаётгандай эри ва углининг полвонлик яктакларини хар ойнинг охирида шусиз хам хамманинг кузига ташланиб турадиган уйининг шаппат- гайига осиб куярди: яктаклар хам бора-бора йиллар ховурига \амда хар ойда кайта ювадиган нафрат туда чангалларга дош беролмади: Замон кассоб улимидан бир кун олдин яктаклар дорда увада-увада булиб осилиб турар, улар энди кийимдан кура купрок кабрлар устига илиб куядиган лахтакка ухшаб колганди.

Замон отбокарнинг улими х.ам Байна момонинг калбини юмшата олмади: унинг улими тугрисидаги хабарни келтиришганда Байна момо уз хужрасида келинлик сандиги ёнида чукак тушганча мусибату гамга кумилиб утирарди: унинг шу ту- риши азоб-укубатнинг бир туплам уюмига ухшарди. Хужрага бош суккан Розия момо унга Замон отбокарнинг улими хакидаги хабарни етказди. Барча аёллар хозир кувончдан хаммани бир-бир кучиб чикади, деб уйлашганди. Аммо Байна момо ха­барни оксуяклардек хотиржам кабул килди: у бу хабардан ажабланмади хам, утирган жойидан остонадаги аёлларга бурилиб хам карамади – хайкалдай, гуё тошдай котиб утираверди. Факат унинг бармоклари калтираб турар, хонага кон хлдидай нохуш хид утириб колганди. Аёллар ундан жавоб кутиб узок утиришди. Орадан анча вакт утгач, Байна момо уларга угирилиб хам карамай, гуё уларни куришдан ижиргангандай ва жиркангандек алфозда “Боринглар, уликларингга йигланглар”, деди. Унинг кахр тула товуши купдан буён одам кадами етмаган хужралар ичига сингиб кетди: у ердан йигирма уч йиллик чангу губор гуё зардали овоздан калтираб кетгандек жойларидан бир кимиллаб куйди, сунг яна хужраларга бу хонадон бошига тушган гам-андухдай абадий чукди. Шундай дея Байна момо мусибат ва гам адо килган бу аёлнинг йилдан- йилга кичрайиб, кариб бораётганидан ва юзларини тилим килиб ташлаган ажин- ларидан уялгандай фаслма-фасл ранги узгариб, худди бекаси каби туссиз, рангсиз куринишига келиб колган ва хеч качон елкасидан тушмаган желаги билан юзини аёл- лардан тусиб олди; шу билан у терсоталиклар ва одамлар билан урнатилажак барча мулокотлар эшигини така-так ёпди ва факат узигагина маълум, бошка хеч ким англай олмайдиган, бошка хеч ким англашга кодир булмаган уз дунёсига кириб кетди.

Байна момо сунгги нафасигача уз нафратига содик колди. Замон отбокарнинг улимидан сунг \ам кишлокдошлари билан илакишиб кетолмади. Умрининг охирида бу ужар кампир барибир узлариникига кучиб бормаслигини сезгач, синглиси билан куёвининг узлари кучиб келишди: аммо бу пайтда Байна момо бутунлай оёкдан колган, факат кун узоги кузини шифтга тикканча чузилиб ётишга ярарди. Байна момони эри ва углининг кабри ёнига куйишди: эллик йил аввалги кабрни осонгина топишди; кабр деярли хар хафта тозалаб турилганидан бошка кабрлардан яккол ажралиб турар ва ундан мискин бир андух анкирди. Унинг Райим полвондан сунг деярли янгилан- маган, хатто уларга хам мусибат ва ёлгизлик хиди утириб колган куйлакларини халк лапарларини йигиш учун келиб, куриб кетишган ва уша талаба кизлардан сунг би- рон марта фойдаланилмаган торга узок жанглардан сунг маглуб булган кушиннинг узларига улжа колган тугларини осиб куйишгандек ва кишлокдошларидан эллик йил нафрат килган аёл устидан нихоят галаба килишгандек бир-бир осиб чикишди.

Талаба кизлар ушанда Замон отбокарникига йигилган, пиширик-миширикни бош- лашган аёллар кий-чув килишаётган окшомда келишганди. Уларнинг келиши билан Замон отбокарникида бошланган туй ташвишлари кушилиб кетди. Бирок кизлар кишлок иримларини назарига хам илишмади. Байна момоникига кела-солиб, кир ювишга тушдилар – улар ичкуйлак, румол, яна Байна момога галати куринган шим- ларини шундок хаммага куз-куз буладиган жойга бемалол осиб куйишди – улар Мели укитувчининг “кишлокдаги энг кекса аёл” деган бир огиз гапи билан Байна момоникига келиб урнашиб олишган, афтидан, хали-бери кетишмокчига ухшамасди. Байна момо улар билан очилиб гаплашмади хам. У кечкурун эчкиларни согаркан, кизлар хайратдан кий-чув килиб юбордилар: уларнинг биронтаси хам эчки согишни курмаганди. Кизларнинг бир-иккитаси Байна момога якинрок келиб, унинг эчки ели- нига бориб келаётган коксуяк кулларига карадилар: миршабларнинг хафсаласини пир килган, худди уйнинг девори каби йиллар укалай-укалай жимитдек килиб куйган гавдасини сал олдинга эгиб турганидан унинг узи хам кари ва озгин эчкига ухшаб колганди.

– Агар углингиз булганида мен сизга жон-жон деб келин булардим, – деди кизлардан шаддодроги Байна момонинг эчки согишидан завки келиб.

Байна момо унга украйиб каради ва кузларида бирдан алам ёнди: кизлар куркиб кетишди: куз олдиларида Байна момонинг бутун танаси бирдан тутаб жунагандай туюлди. Кизлар дуд хддини аник сезишди. Байна момо урнидан турди-да, кулидаги кадини супага куйиб, ичкари кириб кетди ва шу киргани билан эртасига эчкиларини юлгунзорга хайдаб кетмагунча кайтиб чикмади. Чошгох пайти эчкиларини хайдаб кетар экан, кизларга бир огиз хам гапирмади. У худди ойпарастга ухшаб кетиб бо- рар, эчкилари юлгунзорга эмас, Пулат чолнинг бедапоясига караб кетаётганини хам сезмай юлгунзор тарафга йул олганди. Пулат чол корни шишиб кетган эчкиларни хайдаб келганда Байна момони уйдан тополмади: у алламахал, ой атрофии сутдай ёритганда шарпадай кириб келди ва уйга кириб кетиб, то миршаблар сураб келма- гунча уйдан чикмади. Кизлар бир хафта унинг огзини пойлаб овора булишгач, бирон нарсага эришолмай кайтиб кетишди. Улар уй олдида пайдо булишлари билан уйнинг таназзулга юз тутгани бирдан билиниб колди. Улар навкирон ва гузал эдилар, уй­дан ва Байна момодан чиркинлик ва мусибат хиди келар, навкиронлик олдида бир­дан уй хам, Байна момо хам кексайиб колгандай эди. Улар бу уйга урнашиб колган ёлгизлик ва мусибатни чучитиб, сунг кувиб юборишмокчидай тинмай хохолашарди- лар. Талаба кизларнинг очик-сочиклиги ва лорсиллаган таналарини куз-куз килиш учун кийиб олган тор шиму куйлаклари, калта сочлари-ю галати, оппок пайпоклари хам табиатан текин томошани яхши курадиган терсоталикларнинг эътиборини тор- толмади: уларнинг шахар атири уфуриб турган ноз ва таманнолари сирли тарзда улдирилган отбокарнинг азаси орасида кузга ташланмай колди. Узок вакт фарзанд- сизлик азобини тортган отбокарни киркдан ошиб дунёга келган уч углига бир вара- кайига дабдабали туй килиш учун казо-казоларни шахсан узи айтиб келиш максадида шахар тушиб кетгандан икки кундан сунг эрталаб даре буйидаги юлгунзор ичидан чавакланган холда топиб олишганда аллакачон туй козонлари курилиб, узок манзил- лардан баъзи мехмонлар кела бошлаган эди. Узок йиллар узларига суянчик булиб келган отбокарнинг улими худди душманларидан узларини асраб турган кургонлари кулагандек терсоталикларни бирдан мунгайтириб куйди – улар карийб йигирма беш йил рахнамо ва пешволари булиб келган одамнинг улимидан каттик кайгуга туш- дилар. Эртасига етиб келган миршаблар кишлокдаги хар бир эркак билан гаплашиб чикишди, сунг улар Байна момоникига йул олдилар – улар йигирма уч йил мукаддам отбокар туфайли эри ва углидан ажралган аёлни тусатдан эслаб колишганди. Бирок улоклар ичида улокдан хам кичик жуссали, юзига йилларнинг бешафкат мухри босилган хамда ёлгизликка махкум этилган, хар бир сониянинг мусибату андухи асорати порлаб турган кичкина, жимитдай, сочлари оппок булиб колган кампирни куришгач, негадир ботинишолмади – улар каршиларидаги рамакижон кампир билан девдай Замон отбокарни киёслашиб, уз шубхаларидан уялиб кетишди, чоги, инда- май изига кайтдилар. Улар, гарчи Байна момони сурок килганларида хам хеч нарсага эриша олмасдилар – у кейинги йилларда бир огиз хам гапирмаган, сузлар ва улар- нинг маъноси унинг хотирасидан чикиб кетгандай ёки уз мохиятини йукотгандай, уз кайгу ва азоби билан кунларни зурга енгиб яшаётган эди. Замон отбокар итдай улим топганди. Жасаднинг шу туриши аввал узи, кейин тепаси кулаб тушган ул- кан минорни эслатарди – кийимлар пора-пора йиртилган, аврати узиб ташланган, унта бармокнинг хаммаси кесиб олинганди… Барибир бармокни излаб топишолма- ди. Жасадни бармоксиз кумишга тугри келди: бутун кишлок нак киёмат майдонга айланганди: аёллар уввос солиб йиглашар экан, энди сочлари кордай оппок, деярли арвохга айланган, кишлокдошларининг хотирасидан хам чикиб кетган Байна момо том устида Райим полвонни итдай отиб ташлашларидан бир неча дакика олдин отини эгарлаш учун олиб чикаётиб, укка дучор булган, йиллар пора-пора килиб ташлаган жабдук устига чукак тушганча туй деб келиб, аза устидан чикаётган мехмонларни, туй бераман деб, энди аза бераётган кишлокдошларини кузатиб, худди кутлуг бир вазифани утаб, энди дунёда армони колмагандек, йиллар гижимлаб ташлаган юзида бир жунунваш ифода котиб колган холда терсоталиклар хаётига йигирма уч йил соя солган тош хайкал каби килт этмасдан утирарди.

Нихоят, бу кампирнинг хам ситамгар китоби укиб булинди – у лайлатулкадр ку- тилаётган окшом ёгоч ва куп йиллик андухлар хиди утириб колган, содик кушиндай эллик йилнинг бирон куни хам тарк этилмаган гамнок ва аламли салтанати – келинлик тушагида жимгина жони узилди – факат улиши олдидан синглисини чакириб йигир­ма йилдан буён очилмаган, олтмиш етти йил олдин тераклилик Кур Сафар уста яса- ган, ярим вайрона сандикка имо килди ва бир суз демай тушакка бош куйиб жимгина жон берди. Уни эртасига тушга якин чикаришди. Удумга кура азага Уранинг барча кишлогидан одамлар терилиб келишди – амир замонларини курган, нариги асрнинг сунгги ёдгори булган кишлокдошларини сунгги йулга кузатиш учун барча кекса-ю ёш йигилди. Йигилганлар орасида Райим полвон билан углини химоя килолмай, Бай­на момонинг бир умрлик нафратига дучор булган, уша пайтда навкирон, энди шарти кетиб, парти колган чоллар хам бор эди. Улар орадан эллик йил утгач, бу унут ва музтар гушага биринчи бор кадам куйишган ва тобут ортидан гунохкорона буйин эгиб боришарди.

Мурдани ювиш олдидан сандикни очишди. Аввал улимликка аталган кийим- кечакларни, кафанни олишди, сунг дастаси корайиб колган камчи, сопига гавхар урнатилган ханжар, эркак кишининг тер хиди келиб турган калапуши, кукракка такадиган зебигардон, кампирнинг кулида хеч качон куринмаган келинлик билагузу- ги, этаги каштали, ёкасига тасма урилган кенг куйлак, ангишвона ва саргайиб кетган Куръонни олишди. Энг охирида сандикдан богичини чирк боглаган, каптарнинг юра- гидек кичкина, матоси зар сим билан тикилган, куп йиллик кон котиб колган тумор ва тиги занглаган кайчи, куп йил турганидан бугин-бугин булиб, факат суякнинг узи колган, у хам корамтир тус олиб, нак кукунга айланиш арафасига келган, чорсининг йиртигига пала-партиш ураб ташланган унта одам бармоги хам топилди…

Савол ва топширикрар:

  1. Ёзувчи Назар Эшонкулнинг кайси хикояларини укигансиз? Асарга мукобил ном излаб куринг.
  2. Ушбу хикоя нима учун “Шамолни тутиб булмайди” деб номланган?
  3. Хикоядаги рамзий ишораларни аникланг?
  4. Асардаги вокеалар кайси тарихий даврда булиб утган?
  5. Райим полвон ва углининг улимига нима ёки ким сабаб булди деб уйлайсиз?
  6. Хикояда фойдаланилган кинояларга мисол келтиринг ва уларни дафтарингизга кучириб ёзинг.
  7. Байна момонинг кишлокдошларига булган нафратининг сабаблари нимада? У бунга хакли деб хисоблайсизми?
  8. Байна момонинг характери сизда кандай таассурот уйготди?
  9. Ёзувчининг асарга талаба кизлар образини кушишдан максади нима эди деб уйлайсиз?
  10. Байна момонинг Замон отбокарни улдиришига муносабатингиз кандай?
  11. Байна момо кандай жон таслим килди?
  12. «… чоллар … тобут ортидан гунохкорона буйин эгиб беришарди. Нега?
  13. Сандикдан нималар чикди?

Хикояни укиб, Пайгамбаримиз (с.а.в.)нинг кайси хадисларини эслаш мумкин? Сиз бунга кушиласизми

Яна маълумот

pogudx662lujp78dq

Тугилган кун табрикотлари 2023

Киска, узок, ихчам, расмли тугилган кун хабари ва енг яхши табрик сузлари Тугилган кун мухим …