Главная / Жахон / Лира кадрсизланиб, узбекистонликлар Туркияда топаётган пул хам карийб ярмига камайди

Лира кадрсизланиб, узбекистонликлар Туркияда топаётган пул хам карийб ярмига камайди

Туркия миллий пули – лира жорий йил бошидан буён 40 фоиздан купрокка кадрсизланиб, душанба куни 1 АКШ доллари 7 лирадан ортикрокка тенглашиб колди.

Лира, айникса, сунгги бир хафта ичида кескин арзонлаб кетдики, натижада Туркияда ишлаётган узбекистонлик мехнат мухожирларидан Озодликка шикоятлар кела бошлади.

Бозорга тугри келмаган уйдаги хисоб

d2f62d2b-5796-4329-85e3-eead2837dd17_w1023_r1_s

Шикоятлардан бири Туркиянинг жанубидаги туристик худуд – Анталия вилоятидаги мехмонхоналарда ишлаш учун ёлланган ишчилардан келди.

Хат мазмунидан узбекистонликлар ишни туркиялик тадбиркор оркали топгани, воситачига улар 250 доллар хизмат хаки тулаши лозимлиги маълум булди. Хатда, жумладан, бундай дейилган:

“Бизни олиб келишаётганда 430 доллар иш хаки ваъда килишган. Энди лираси арзонлаб, оладиган пулимиз долларга чакилганда кескин озайиб кетди. Келиш учун баъзилар 1000 долларгача сарфлаган. Шунинг учун олиб келган фирмага купчилик 250 долларни туламаймиз, деяпмиз. Шундай десак, “депортация килдирвораман”, деб куркитишаяпти”.

Бу шикоят келган куннинг эртасига унинг муаллифларидан “муаммо хал булди”, деган яна бир киска хабар келди.

Шундай булса-да, Озодлик мухбири Узбекистон Ташки миграция агентлиги билан келишув асосида узбекистонликларга иш топиб берган Tayga Group бошкарувчиси Исмет Гурлек билан богланди.

Гурлекнинг айтишича, Туркияга унинг фирмаси оркали келган хар бир узбекистонлик билан шартнома тузилган, бу ишдан Узбекистон расмийларининг хам хабари бор, шартнома буйича 250 доллардан тулашлари лозимлигини эса, хар бир ишчи билади:

“Хаммаси билади буни, лекин доллар кимматлаб кетиб, тулагилари келмай колди”.

Бирок Исмет Гурлекнинг айтишича, бу масала хал булган:

“Вазиятдан келиб чикиб, уларга енгиллик бердик. 250 доллар урнига 150 доллар тулайдиган булишди”.

Аскар хаки – Туркиядаги минимал маош

Узбекистонлик ишчиларга 430 долларлик ойлик иш хаки улар шартнома тузган май ойида ваъда килинган. Уша пайтдаги курс билан бу акча 1603 лирага тенг булган.

1603 лира эса, Туркия хукумати 2018 йил учун белгилаб куйган энг кам иш хакидир.

10 йилдан буён Туркиянинг жанубида, Сурияга якин худуддаги Газиантеп шахрида яшаётган, узини Шокирбек деб таништирган узбекистонликнинг айтишича:

– Туркияда минимал ойликни “аскерий ужрет” – аскар маоши дейишади. Ёбонжилар, яъни чет элликлар, масалан, бу ерда суриялик кочкинлар куп, шу ойликка ишлайди.

1603 лира душанба, 13 август кунги курс буйича 210-220 долларга тенг акча булди. Бирок Шокирбекнинг айтишича, сешанба куни Газиантепда лира бироз кутарилди:

“Бугун 1 доллар 6 лираю 55 курушга тушди. Кеча 7 ю 10 га чиккан эди. Эрталаб 6 ю 42 гача тушувди. Яна бироз кутарилиб, 6 ю 55 да турибди. Лекин пул алмаштирувчилар доллар сотмаяпти, факат сотиб олаяпти”.

Нон нархини ушлаб туришибди, ёг кимматлади

Газиантепдаги ресторанлардан бирида ошпаз булиб ишлайдиган Шокирбекнинг айтишича, лира кадри тушиши нарх-навога таъсир килгани¸ хозирча¸ сезилмаган. Хар бир хонадон дастурхонида буладиган туркона батон нон йил бошида хам 80 куруш эди, бугун хам 80 куруш.

Биргина усимлик ёгининг нархи 20 фоизга ошганини айтди Шокирбек:

“Биз ресторанимиз учун хар 10-15 кунда 2-3 тоннадан ёг оламиз. Кеча 20 фоизга кимматлаётганини айтишди”.

Совук фонда кайнаган валюта бозори

Турк лирасининг кадрсизланиши Анкара – Вашингтон муносабатларининг совуклашаётгани фонида кечмокда.

10 августда, яъни лира кескин кадрсизланиши арафасида АКШ президенти Дональд Трамп америкалик пастор Эндрю Брансонни камокдан озод килиш суровини бажармаган Анкарага нисбатан иктисодий санкция сифатида Туркияда ишлаб чикариладиган пулат ва алюминий импорти тарифларини икки мартага оширди.

Душанба куни Туркия Марказий банки лиранинг кескин арзонлаб кетиши ортидан молиявий баркарорликни саклаб колиш учун барча чораларни куришга тайёр эканлигини билдирди. Банк бу чоралар нимадан иборат эканлигини очикламаган, лекин лиранинг сешанба кунги бироз нафас ростлаганини кузатувчилар уша баёнот билан богламокда.

Агар лиранинг кучи чиндан хам Анкара-Вашингтон муносабатларига боглик буладиган булса, лиранинг сешанба кунги нафас ростлаши вактинчалик куринади. Чунки, президент Эрдугон сешанба куни туркияликларни Америка электроника махсулотларини бойкот килишга чакирди:

– Биз Америка электроника махсулотларини бойкот киламиз. Агар уларнинг iPhoneлари булса¸ бошка жойда Samsung бор. Бизда эса¸ Vestel Venusимиз бор¸ деган Эрдугоннинг бу чакириги Анкара йигини иштирокчилари томонидан карсаклар билан карши олинди.

Мехнат мухожирларининг Истанбул йуналиши

Шу кунда Туркиядаги марказий осиёликлар, хусусан узбекистонликларнинг мутлак купчилиги мехнат мухожирларидир. Лекин уларнинг нуфусига доир расмий ракамлар йук.

Айрим норасмий манбалар¸ Туркияда 100 минг нафарга якин узбекистонлик булиши мумкин, деган тахминни илгари сурган.

Узок йиллар салкин булиб келган Анкара-Тошкент муносабатлари президент Мирзиёев даврида исий бошлагани хисобга олинса, сунгги бир-икки йилда Туркияда узбекистонликлар анча купайганини тахмин килиш мумкин.

Яна маълумот

snaiperist

Польша Беларусь билан чегарада снайперларни жойлаштирди

Польша Беларусь билан чегарада снайперларни жойлаштирди, деб хабар берди мамлакат Куролли кучлари бош кумондонлиги Twitterъда. “Снайперлар разведка, …