Главная / Иктисодиёт / Журналистик суриштирув: Мирзиëев Узбекистонга кираëтган “Британия компаниялари” асл эгалари кимлигини биладими?

Журналистик суриштирув: Мирзиëев Узбекистонга кираëтган “Британия компаниялари” асл эгалари кимлигини биладими?

Узбекистон иктисодига 300 миллион доллардан купрок инвестиция киритгани расман хабар килинган "Британия ширкати" уз сайтида бош манзили сифатида мана шу квартирани курсатган.
Узбекистон иктисодига 300 миллион доллардан купрок инвестиция киритгани расман хабар килинган “Британия ширкати” уз сайтида бош манзили сифатида мана шу квартирани курсатган.

Узбекистон расмий нашрларига кура¸ мамлакат иктисодининг аксар сохалари¸ хусусан¸ металлургия¸ курилиш ва пахтачилик-тукимачилик каби секторларига инвестиция ëткизаëтган хориж инвесторлари орасида Буюк Британия ширкатлари талайгина.

Хориж инвестори макомида Узбекистондаги энг сердаромад сохаларга катта имтиëзлар билан кираëтган бу ширкатларнинг аксарияти¸ Шотландиядаги The Herald газетаси утказган журналистик суриштирувдан аëн булишича¸ асл эгаси оффшордаги кобик тузилмалар оркали мутлак бекитилган ва Британияда бирор кун очик фаолият юритмай туриб¸ узини нуфузли “Британия компанияси” сифатида такдим этаëтган шубхали структуралардир.

Суриштирувга кура¸ нафакат Узбекистон¸ балки глобал микëсда яширадиган ноконуний бойлиги булган сиëсатчилар¸ хукумат арбоблари¸ шунингдек турли криминал гурухлар¸ айникса¸ SLP (Scottish limited partnerships – Шотландия чекланган шерикчилиги ) кобик тизимидан нихоятда куп ва фаол фойдаланмокда.

“Британия ширкати” сифатида Узбекистонга кирган ширкатларнинг асл эгалари Тошкент хукумати тепасида утирганлар ëки улар якинлари эканига оид далиллар хозирча йук.

Аммо Шотландия нашри сухбатлашган коррупция ва пул ювиш амалиëтларига карши кураш буйича етакчи экспертлар юзлаб миллион долларлик контрактларни кулга киритган бу “хориж инвесторлари”нинг шаффоф эмаслиги¸ улар эгаларининг хар хил оффшор ширкатлари кобигига яширингани жиддий савол ва шубха уйготишини таъкидлайди.

Жамоатчилик Узбекистон иктисодининг мумай улушларини кулга олган ва олаëтганлар кимлигини мутлак билиши шарт“¸ дейди The Herald гаплашган очик жамият фаоллари.

Мирзиëев даврининг энг катта хорижий инвестори – эгаси сир тутилаëтган кобик ширкат

The Herald газетаси журналистик суриштирувида тилга олинган Шотландияда руйхатдан утган “Британия компания”ларидан бири Quality Trade Supplies L.P. ширкатидир.

2017 йилнинг 3 февраль куни Узбекистон президенти матбуот хизматитаркатган расмий хабарда бу ширкат хакида шундай ëзилган:

Президентимиз Шавкат Мирзиёев пойтахтимизнинг Сергели туманида бунёд этиладиган «Тошкент металлургия заводи» хорижий корхонаси курилиш лойихаси билан танишди.

Лойиха киймати 278 миллион еврони ташкил этган мазкур корхонанинг таъсисчиси Буюк Британиянинг “Quality Trade Supplies L.P.” компанияси хисобланади.”(иктибос тугади)

The Herald газетаси Узбекистон Иктисодиëт вазирлиги эълон килган “хорижий инвесторлар” руйхатида Мирзиëев даврида энг катта сармоя олиб кирган хориж ширкати сифатида айнан Quality Trade Supplies L.P. келтирилганини ëзади. (Озодлик бу руйхатни топа олмади – тахр.)

Мирзиëев хокимиятга келганидан бери Узбекистон иктисодига энг йирик сармоя ëткизгани айтилган Quality Trade Supplies L.P. ширкати хакида бошка бирор маълумот¸ хусусан¸ унинг кимга карашли экани¸ ширкат тарихи ва унинг молиявий ахволи¸ “Тошкент металлургия заводи” курилишининг нега айнан шу ширкатга берилганига оид ахборот узбек жамоатчилигига хозирга кадар такдим килинмади.

Quality Trade Supplies L.P. ширкати рус ва инглиз тилларидаги сайтида узини халкаро “темир йуллар тармогини шакллантириш”даги фаол ширкат сифатида такдим этади ва уз лойихалари хакида ëзаркан¸ Козогистондаги Жезкозгон-Бейнеу темир йули ва Мангитаудаги Курик порти курилиши ва Тошкент металлургия заводини тилга олади.

Озодлик регистрация хужжатларида офис манзилини 44 Main street, Douglas, South Lanarkshire, Scotland деб курсатган Quality Trade Supplies L.P. ¸ расмий сайтида уни Suite 1, 78 Montgomery Street, Scotland, Edinburgh, United Kingdom (Буюк Британия, Эдинбург шахри, Монтгомери кучаси, 78-уй¸ 1-офис) деб курсатганига гувох булди.

Quality Trade Supplies L.P. уз сайтида бош манзилини харитада курсатган.
Quality Trade Supplies L.P. уз сайтида бош манзилини харитада курсатган.

The Herald мухбири Узбекистон иктисодига 300 миллион доллардан ортик сармоя киритиши иддао этилган бу “Британия ширкати”нинг эгаси кимлигини аниклаш учун компания расмий сайтида келтирилган ракамларга богланишга уринган¸ аммо бунга муваффак була олмаган.

Узбекистонга
Узбекистонга “Британия инвестори” сифатида кираëтган аксар ширкатлар бош манзили сифатида курсатган “офис”лар ана шу кучада жойлашган.

30 октябрь куни Озодлик мухбири хам ширкат сайтида берилган Россия ва Козогистондаги телефон ракамларига кунгирок килди. Россиядаги ракам¸ купдан блокланган булиб чикди; Козогистондаги ракамга жавоб бериб¸ узини Евгений Феоктистов деб таништирган шахс эса¸ Quality Trade Supplies L.P.нинг Узбекистондаги лойихасига оид саволларга жавоб бера олмаслигини билдирди.

Мен факат Козогистон учун жавоб бераман¸ Остонада утираман. Тошкент металлургия заводи лойихаси буйича саволларингизга мен жавоб бера олмайман”¸ деган Феоктистов¸ Узбекистон учун масъул шахс билан кандай алокага чикиш хакида SMS юборишни ваъда килди. Аммо кун давомида на бу ваъдасида турди ва на кейинги кунгирокларга жавоб берди.

Буюк Британияда утган йили кабул килинган янги конунга кура¸ бу мамлакатда руйхатга олинган ширкатлар узининг якуний бенефициари (хакикий эгаси – тахр.) ëки PSC – person of significant control – ширкат акцияларининг 25 фоизидан купига эгалик килувчилар шахсини очиклаши лозим. Аммо Quality Trade Supplies L.P. бу маълумотни хозирга кадар очикламаган.

Quality Trade Supplies L.P. уз эгаси кимлигини очиклаш хакидаги Британия янги конунига хозирча амал килмаган.
Quality Trade Supplies L.P. уз эгаси кимлигини очиклаш хакидаги Британия янги конунига хозирча амал килмаган.

The Herald мухбири бу ширкат хакикий эгаси “собик совет олигархлари”дан бири экани тахмин килиниши¸ аммо бу олигархнинг Лондонда жойлашган жамоатчилик билан ишлашга ваколатли фирмаси¸ бундай алокадорликни рад этганини ëзади.(Айни пайтда¸ тахмин этилаëтган “собик совет олигархи”нинг шахси маколада тилга олинмайди – тахр.)

Quality Trade Supplies L.P.нинг Козогистондаги вакили Озодлик билан сухбатда ширкат эгаси кимлигига оид саволга жавоб бера олмаслигини билдирди.

Tashkent City лойихасининг “англиялик инвестори” кимлиги хам сир

Tashkent City деб номланган энг йирик бизнес худуди курилишида катнашаëтган ширкатлардан бири Эдинбургдаги Corso Solutions SLPдир. Бу ширкат утган йил тузилган ва хозирга кадар уз эгаси кимлигини очиклаш хакидаги янги коидага буйсунмаган. Бу коидага риоя килмаслик кунига 500 фунт стерлинг жарима билан жазоланади. Хозиргача на униси¸ на бунисига амал килинган”¸ дейилади The Herald газетаси утказган журналистик суриштирувда жумладан.

Corso Solutions ширкати хам 2017 йилдан кучга кирган янги конунчилик талаби - уз асл эгалари кимлигини хозирга кадар очикламаган.
Corso Solutions ширкати хам 2017 йилдан кучга кирган янги конунчилик талаби – уз асл эгалари кимлигини хозирга кадар очикламаган.

Озодлик бу ширкатга оид кидирувлар натижасида унинг 2017 йил 26 май куни Arasakumar Jayaraman ва Deepark Devidas деган шахслар билан чекланган шерикчилик асосида тузилгани ва асл эгаси курсатилмаган бу ширкатга Deepark Devidasнинг 99 фунт стерлинг (110 АКШ доллари) микдорида маблаг кушганини аниклади.

Corso Solutions ширкатининг регистрация хакидаги хужжатидан унинг утган йил май ойида тузилгани курилади.
Corso Solutions ширкатининг регистрация хакидаги хужжатидан унинг утган йил май ойида тузилгани курилади.

Аммо 2017 йил 29 сентябрига келиб¸ номи бирор жойда кайд этилмаган Corso Solutions SLPнинг яширин эгаси аввалги хужжатдаги Arasakumar Jayaraman ва Deepark Devidas билан шерикчиликдан чикканини расмийлаштиради. Очик реестер хужжатларидан бу ширкат эгасининг кимлиги¸ ëки бир неча миллиард долларлик Tashkent City лойихасидаги учта “хорижий инвестор”дан бири сифатида узбек матбуотида тилга олинаëтган Corso Solutions деган номи когозда бор¸ аммо амалда утмиш ва фаолияти йук ширкатнинг нима учун Tashkent City курилишидан мумай улуш олганига оид бирор маълумот топишнинг имкони булмади.

Tashkent City маъмурияти бу лойиха инвесторларининг таркибига Бош вазир¸ шахар хокими ва катор вазирлик ва идора рахбарларидан тузилган кенгаш томонидан конкурс асосида танлаб олинганини иддао килади.

Аммо бу конкурснинг качон¸ кайси мезонлар асосида утказилиб¸ иштирокчиларнинг кайси асосда танланганига оид жиддий маълумотни жамоатчиликка очикламаган.

Озодлик бу саволларга ойдинлик киритиш максадида Tashkent City лойихаси маъмуриятига мурожаат килди. Озодлик билан маъмуриятнинг хорижий инвесторлар билан ишлашга масъул ходими сифатида гаплашган шахс¸ лойиха ижроси учун танланган хориж ширкатлари¸ хусусан¸ Corso Solutions хакида маълумотни «бизнес сири» деб атади ва унинг утмишда кандай фаолият билан шугуллангани¸ хусусан¸ унинг эгаси кимлигига оид саволларга жавоб бера олмаслигини билдирди.

«Бу саволларингизни ширкатнинг узига беринг»¸ дея тавсия килди Tashkent City расмийси 31 октябрь кунги телефон сухбатида. Аммо бу ширкатнинг на расмий сайти¸ на офиси ва на жамоатчилик билан ишлашга масъул ходими йуклиги боис¸ Озодлик бу тавсияни амалга ошира олмади.

Мирзиëев махсус карор билан имтиëз берган “Буюк Британия ширкатлари” эгалари яширин

Узбекистон президенти Шавкат Мирзиëевнинг 2017 йил 15 сентябрда имзолаган “Сирдарë вилоятида замонавий пахтачилик-тукимачилик кластерини барпо этиш чора-тадбирлари тугрисида”ги карорига мувофик¸ «TRONTEX LP» (Буюк Британия) ва «GRATUM TRADING LP» (Буюк Британия) хорижий компаниялари иштирокида масъулияти чекланган жамият шаклидаги «Bek cluster» кушма корхонаси ташкил этилди.

Сирдарë вилоятининг энг унумдор сугориладиган ерларидан 18 минг гектариажратилган бу хусусий кушма корхонага президент карори билан катор имтиëзлар берилган¸ хусусан¸ соликлардан озод килинган.

Озодликнинг аниклашича¸ президент кароридан то узбек матбуотигача “британиялик инвестор” сифатида такдим этилаëтган Trontex LP 2015 йилнинг 16 сентябрида¸ Gratum Trading LP эса 2016 йилнинг 20 сентябрида тузилган ва уларнинг иккаласи хам битта – 196 Rose Street, Edinburgh, Office 7 манзилида регистрация килинган¸ расмийлаштиришни хам битта Global Advisors томонидан амалга оширилган.

Trontex LP ширкати хам уз асл эгасини¸ конунчиликка хилоф тарзда¸ хамон сир тутмокда.
Trontex LP ширкати хам уз асл эгасини¸ конунчиликка хилоф тарзда¸ хамон сир тутмокда.

The Herald газетасининг Узбекистон президенти матбуот хизмати¸ Лондондаги Узбекистон элчихонасига “Президент солик имтиëзлари берилган бу ширкатлар асл эгаси кимлигини биладими?” деган савол билан килган мурожаатлари жавобсиз колган.

Gratum Trading SLP хам хозиргача уз эгаси кимлигини очикламагани учун огохлантириш олган кобик компаниядир.
Gratum Trading SLP хам хозиргача уз эгаси кимлигини очикламагани учун огохлантириш олган кобик компаниядир.

Биз ëзма тарзда президент энг йирик “хорижий” инвесторларнинг нима учун уз кимлигини очикламаëтганидан хавотирга тушмаяптими¸ деб сурадик. Аммо бу саволга хам жавоб булмади”¸ деб ëзади The Herald газетаси.

Президент ва узбекистонликлар нега Шотландияда руйхатдан утган “хорижий инвестор”лардан хавотирга тушиши керак?

The Herald газетаси утказган суриштирув давомида мутахассислар бу саволга аник жавоб беради.

SLP ((Scottish limited partnerships – Шотландия чекланган шерикчилиги ) ларнинг дунë буйлаб коррупционерлар учун пул ювиш механизмига айланиб улгургани купдан тасдигини топган. Оффшордаги аноним ширкатлар томонидан назорат килинадиган SLPлар сиëсатчиларга пора бериш ва коррупциялашган элитанинг энг мухим саноат бойликларини уз кулига олишида нихоятда самарали экани хам исботланган нарса”¸ дейди коррупцияга карши кураш билан шугулланувчи Transparency Internationalгурухи тадкикотчиси Ben Cowdock.

Бир пайтлар шотландиялик фермерларга ердан биргаликда фойдаланиш механизми сифатида ташкил этилган SLPлар¸ халкаро оффшор тизимлар хакидаги Moneyland китоби муаллифи Oliver Bulloughнинг The Herald мухбирига айтишича¸ бугунга келиб жиноий бойликларни бекитиш ва ювишнинг энг кулай усулига айланган.

Мутахассиснинг таъкидлашича¸ SLPлар ва уларга ухшаш кобик структуралар бекитадиган бойлиги борлар учун кулай механизмга айланган ва “угри ва каллоблар – улар собик совет давлатлари хукмдорларими ëки наркокартел бошликлари” уз ноконуний бойликларини айни шу механизмдан фойдаланиб легитимлаштирмокда.

Экспертлар таъкидича¸ бошка шаклдаги ширкатлардан фаркли SLPлар конуний юридик шахс сифатида банк хисоблари очиши ва бошка бойликларга эгалик килиши¸ исталган бизнес келишувлари тузиши¸ хатто карз олиши мумкин. Улар оффшор ширкатлари билан шерикликка киришган такдирда эса¸ бундай ширкатларнинг асл эгалари мутлак коронгулигича колиши мумкин.

Британияда руйхатга олинган хар кандай ширкат¸ аслида ундай булмаса хам¸ Британия компанияси сифатида легитимлашади. Бизнинг пул ювишга карши конунларимиз шу кадар заифки¸ хатто ширкатларни руйхатга олиш идораси узига берилган маълумотнинг канчалик хакикийлигини текшириб хам утирмайди. Шунинг учун Британиядаги бизнес тизимларининг дунëдаги энг йирик молиявий жанжалларга аралашган булиб чикмаслигини олдини олишнинг иложи йук”¸ дейди шотландиялик пул ювиш буйича эксперт Oliver Bullough The Herald газетаси мухбири билан сухбатда.

“Британия ширкати”нинг узбекистонлик эгалари

The Herald утказган журналистик суриштирув пайтида аникланишича¸ Британияда утган йили жорий этилган янги конундан сунг уз хакикий эгаси кимлигини ошкор килишга мажбур булган SLP ((Scottish limited partnerships – Шотландия чекланган шерикчилиги )лардан хозиргача камида 95 тасининг эгаси узбекистонликдир.

Улар орасида¸ нашрнинг тилга олишича¸ мархум президент Ислом Каримовнинг кайинжияни Акбарали Абдуллаев¸ кизлари Лола ва Гулнора Каримоваларга карашли ширкатлар хам бор.

Утган йили Франция ва Британия журналистлари биргаликда утказган журналистик суриштирув давомида¸ Лола Каримова ва унинг эри Тимур Тиллаевнинг оффшордаги компаниялар воситасидаги мураккаб схемалар оркали Шотландияда руйхатга олинган учта SLP дан фойдаланиб келгани ошкор булган эди.

The Herald газетаси эълон килган суриштирувда кайд этилишича¸ жорий йил бошида БМТнинг Тараккиëт дастури Шотландияда руйхатга олинган бешта шундай ширкатни Узбекистонга берилаëтган халкаро ëрдамни узлаштиришда гумонлаб¸ кора руйхатга киритган.

Special Alliance Partnership, Investment Affairs, Trident Asia ва Five Star Commercial Services деб номланган бу ширкатлар хам айни кунларда Узбекистонга “британиялик инвестор” макомида кириб бораëтган SLPлар каби Эдинбургнинг Main street, 44-уйида ëки Montgomery кучасининг 78-уйидаги эски квартирада руйхатга олинган.

Бу манзилда яшовчилар эса¸ Шотландия газетаси мухбири билан сухбатда¸ на бу ширкатлар¸ ва на улар эгалари хакида хеч нарса билмасликлари¸ коррупцион жанжаллар марказига айланиб бораëтган бундай номи бор¸ эгаси яширин ширкатлардан кутула олмаëтганларини айтади.

Аргентинада бораëтган 1 миллиард долларлик пора жанжали¸ Россияда давлатнинг 20 миллиард долларини угирлашга оид журналистик суриштирув¸ Украина ва Озарбайжондаги юзлаб миллион долларлик пул ювиш операцияларига оид ишлар марказида айни шу икки манзилда руйхатга олинган ширкатлар туради.

Яна маълумот

Rj1axTqfRwTjCISEOyi1jmaKQK8ga0NG

Captiva 5 нархи неч сум эълон

«Сaptiva 5» 221 млн 691 минг сумдан 309 млн 900 минг сумгача нархда сотувга чикарилади. …