Главная / Жахон / Эроннинг иккинчи ракамли одами Трампнинг буйруги билан улдирилди. Генерал Косим Сулаймоний узи ким эди?

Эроннинг иккинчи ракамли одами Трампнинг буйруги билан улдирилди. Генерал Косим Сулаймоний узи ким эди?

Ислом инкилоби мухофизлари корпуси (ИИМК) таркибидаги «Ал-Кудс» махсус булинмаси кумондони генерал Косим Сулаймоний Ирокда АКШ харбийлари авиазарбаси окибатида халок булди.

Фото: AFP

Пентагон Сулаймоний АКШ президенти буйругига кура улдирилганини тасдиклади.

3 январга утар кечаси ОАВда Багдод аэропорти худудида учта ракета портлагани, хужумлар окибатида бир киши халок булиб, яна 9 киши жарохатлангани хакида хабарлар таркалганди.

Ислом инкилоби сокчилари корпуси генерали Косим Сулаймоний АКШ зарбаси вактида халок булди

Washington Post хабарига кура, зарба вактида Сулаймоний Багдоддаги аэропортда автомобилда булган, тахминларга кура, америкаликлар дрон (учувчисиз учар курилмаси) оркали автомобиллар колоннасига хужум уюштирган.

Халкаро кузатувчилар Эроннинг нуфузли кумондонларидан бири халок булгани, бу эса АКШ ва Эрон муносабатларидаги зиддиятни янада кескинлаштиришини айтишди.

Кейинрок Ислом инкилоби мухофизлари корпуси генерал Косим Сулаймонийнинг улимини тасдиклади ва у америкаликлар вертолётидан берилган зарба окибатида халок булгани маълум килинди.

Техрон АКШнинг Эрондаги манфаатларини ифодаловчи Швейцариядаги ишончли вакилини чакиртирди ва ундан кушни Ирокда уруш олови ёкилиши борасида изох суралди.

«Биз зарба беришга тайёрмиз»: Хоминаий Трампга жавоб кайтарди

Эрон олий етакчиси Оятуллох Али Хоминаий Ирокда генерал Косим Сулаймоний улдирилгани сабабли мамлакатда 3 кунлик миллий мотам эълон килди ва АКШдан бунинг учун касос олинажагини маълум килди.

«Шахидлик унинг йиллар давомидаги фаолияти учун мукофот булди. У кетган булсада, Аллохнинг иродаси билан унинг иши ва йули тухтаб колмайди. Бу окшомда ифлос кулларини конга буяган жиноятчиларни куркинчли касос кутмокда», дейилган унинг твиттердаги расмий сахифасида.

Эрон Ташки ишлар вазири Жавод Зариф мазкур «жиноий хужум» мухокамаси учун хукуматнинг хавфсизлик хизмати шошилинч йигилиш утказишини билдирган.

«ИШИД, «Ал-Нусра» ва «Ал-Коида» каби террорчилик гурухлари билан курашиш йулида самарали фаолият курсатган генерал Сулаймонийнинг улдирилиши АКШнинг халкаро террорчилик акти булиб, фавкулодда хавфли ва чукур эскалация хисобланади», дейди Эрон ТИВ рахбари. Вазирнинг таъкидлашича, АКШ узининг «фирибгарона калтис ишларига» жавоб беради.

Бу хабарлар ортидан Дональд Трамп твиттерида Америка байрогини жойлаштирди ва уни хеч кандай изохсиз колдирди.

Косим Сулаймоний Эрон истеблишментидаги мухим фигуралардан эди. Унинг бошкарувидаги «Ал-Кудс» махсус булинмаси тугридан-тугри оятуллох Али Хоминаийга буйсунади.

Багдоддаги ходиса ортидан жахонда нефть нархи 4 фоизга кутарилиши кузатилди.

Бу кандай содир булди?

«Президент буйругига кура, АКШ куролли кучлари Американинг хориждаги персоналини химоя килиш учун катъий мудофаа харакатларини амалга оширди ва халкаро террорчи ташкилотлар руйхатидаги Ислом инкилоби мухофизлари корпусининг «Ал-Кудс» махсус булинмаси кумондони Косим Сулаймонийни улдирди», дейилган Пентагон хабарида.

Америка Мудофаа вазирлиги ушбу зарба Эроннинг келгусида режалаштирган хужумлари олдини олиш максадида амалга оширилганини кайд этган.

«У сунгги бир неча ойдан бери коалициянинг Ирокдаги харбий базаларига хужумларни ташкиллаштирган,.. шунингдек, Багдоддаги Америка элчихонасига уюштирилган хужумни маъкуллаган», дейилади Пентагон пресс-релизида. Кушимча килинишича, АКШ «уз фукаролари ва уз манфаатларини бутун дунё буйлаб химоя килиш учун барча зарур чораларни куришда давом этади».

Кайд этиш жоизки, авиазарба АКШнинг Багдоддаги элчихонаси намойишчилар томонидан камал килинишидан бир неча кун утиб берилди. Расмий Вашингтон элчихонага хужум генерал Сулаймоний курсатмаси билан амалга оширилганини билдирган.

Багдодда намойишчилар АКШ элчихонасини камал килишди
Помпеонинг Узбекистонга ташрифи колдирилди

New York Post нашри харбийлар орасидаги аноним манбасига асосланиб хабар килишича, аэропортдаги хужум окибатида 7 киши халок булган. Газета маълумотига кура, иккита автомашинага авиазарба берилган. Нишон иккинчи уринишда йук килинган: унгача учта ракета йулланган, аммо генералга шикаст етмаганди.

Америкалик харбийлар маълумотида кайд этилишича, Косим Сулаймоний ва «Ал-Кудс» махсус булинмаси америкалик хамда халкаро коалиция таркибида булган юзлаб харбийлар улими ва минглаб кишиларнинг жарохат олишида масъул булган.

Ислом инкилоби мухофизлари корпуси маълумотига кура, Сулаймоний билан бирга Ирокдаги шиаларнинг «Катаиб Хизбуллох» гурухи кумондони Абу Махди Мухандис хам халок булган.


«Катаиб Хисзбуллох» гурухи кумондони Абу Махди Мухандис

Шунингдек, америкалик харбийлар Багдодда ушбу гурухнинг бир канча бошликларини кулга олингани хакида хабарлар таркалган, аммо хозирча бу хабарлар тасдикланмади.

«Катаиб Хизбуллох» – Ирокдаги шиаларнинг харбийлашган гурухи булиб, 2007 йилда Эрон куллаб-кувватлови билан тузилган.

АКШ баёнотига кура, «Катаиб Хизбуллох» Эрон Ислом мухофизлари корпуси билан калин алокалар урнатган булиб, халкаро коалиция кучларига хужум уюштириш учун бир неча марта Эрон хукуматидан кумак олган.

Америка президенти маъмуриятидагилар ИИМКни Якин Шаркдаги АКШга карши террорчи гурухларни бошкарувчи куч сифатида куришади.

Тахлил
Фрэнк Гарднер, Би-би-си

Разведка маълумотлари асосида харакатланган америкалик харбийлар кеча тун коронгисида Эроннинг мухим харбий кумондонини улдиришди.

Пентагон бу авиазарба Эроннинг келгусидаги хужумларининг олдини олиш учун амалга оширилганини билдирди. Аммо аслида бу хужум тез орада бутунлай акс таъсир курсатиши мумкин.

Косим Сулаймоний Эрондаги асосий диний арбоблардан эди ва эронликларнинг Якин Шаркдаги харбий кампанияларида асосий вазифани бажарар эди.

Унинг халокати АКШ ва Эрон уртасидаги карама-каршиликни янги боскичга олиб чикиши мумкин.

Сулаймонийнинг улдирилиши янги урушни бошлаб бериши мумкин

Америкалик сенатор Крис Мерфи Сулаймонийнинг йук килиниши томонлар уртасидаги зиддият янада кенг куламда авж олиши мумкинлиги хакида гапирди. Унинг хисоблашича, эронлик генерал АКШнинг душмани булгани аник, аммо бундай карор янада купрок америкаликлар улимига олиб келиши мумкин. «Савол бошка жойда: Америка хукумати Эроннинг иккинчи шахсини конгресс рухсатисиз йук килиши ва бу оркали кенг микёсли минтакавий урушни бошлаш учун сабаб келтириб чикариши мумкинмиди?» — дея кайд этган сенатор.

Косим Сулаймоний ким эди?


20 йил давомида генерал Сулаймоний Якин Шаркдаги эътиборли вокеаларда мухим ролни бажариб келган

Косим Сулаймоний 62 ёшда эди. У Рабор шахрида, дехкон оиласида тугилган, мактабни охиригача укимаган. 1978 йилги ислом инкилоби вактида инкилобий кучлар сафига кушилган, шундан сунг армия хизматига йул олиб, 1980-1988 йиллардаги Эрон-Ирок урушида катнашган.

Косим Сулаймоний 1998 йилдан буён хорижда махфий амалиётлар утказиш билан шугулланадиган «Ал-Кудс» махсус булинмасига кумондонлик киларди. У утган вакт мобайнида бир неча марта Гарб давлатлари, Исроил ва араб давлатлари махсус хизматлари томонидан уюштирилган суикасдларни бошдан кечирган.

Ислом инкилоби мухофизлари корпуси Эронда 1979 йилги инкилобдан сунг ташкил этилган. Курукликдаги, харбий хаво ва харбий денгиз кучлари ИИМК таркибига киради. Корпус факат Эрон олий рахнамосига буйсунади ва мамлакат Куролли кучларидан алохида харакатланади. АКШ разведка хизматлари тахлилчиларининг хисоб-китобларига кура, ИИМК Эрон иктисодиётининг 50 фоизини, хусусан, банк ва молия сохаларини назорат килади ёки «сезиларли таъсир курсата олади».

Ислом инкилоби мухофизлари корпуси рахбари расман Мухаммад Али Жаъфарий хисобланади, бирок Сулаймоний шахсан Эрон олий етакчиси оятуллох Али Хоминаийга хисобот берар ва уз харакатларини айнан у билан мувофиклаштириб турарди.

«Ал-Кудс» — Эрон ташки сиёсатини юритишдаги мухим восита булиб, бажарадиган иш хажми жихатидан уни АКШнинг Марказий разведка бошкармаси ва махсус булинмалари билан киёслаш мумкин. Булинма 1979 йилдаги инкилобдан кейин, Якин Шарк минтакасида Эрон таъсир доирасини, жумладан, шиа кучлар кумагида кенгайтириш максадида ташкил этилган. Булинма бош кароргохи АКШнинг Техрондаги собик элчихонаси урнида жойлашган булиб, бугунги унда унинг сафидаги жангчилар сони 20 мингга якинни ташкил этади. Маълумотларга кура, Эроннинг юкори жанговар тайёргарликка эга булган махсус булинмаси учун жангчиларни саралаб олиш ишлари бутун Эрон буйлаб олиб борилади, тахсил эса Шероз, Техрон ва Кумда олиб борилади, шундан сунг жангчилар харбий харакатларда тажриба орттириши учун Ирок ва Афгонистонга юборилади.

Эрон «Ал-Кудс» харбий булинмаси Сурия ва Ирокдаги харбий низоларда иштирок этганини тасдиклаган.

Ирок ва Суриядаги уруш вактида узок йиллар давомида хеч ким танимаган Сулаймоний Эронда жуда машхур булиб кетди. У Эроннинг бош стратеги сифатида кабул килина бошланди.

Трамп маъмурияти тасдиклашича, «Ал-Кудс» Эроннинг Якин Шаркда АКШга карши курашувчи гурухларни ривожлантириш учун асосий механизм булиб, «Ал-Кудс» бу гурухларни молиялаштиради, укитади, уларга курол-ярог етказиб беради.

Сулаймоний Эроннинг Якин Шаркдаги таъсир доираси кенгайишида мухим рол уйнаган ва бу худудда уз таъсирини кенгайтиришга уринадиган бошка давлатлар — АКШ, Саудия Арабистони хамда Исроилга тускинлик килиб келган. У Сурия ва Ирокдаги харбий харакатларда мухим ролни уйнаган. Хусусан, унинг булими 2011 йилда Сурияда бошланган фукаролик урушида Башар Асад томонида туриб жанг килган, шунингдек, Сурия ва Ирокдаги шиа айирмачиларига ИШИДга карши туришда кумак бериб келган. Бундан ташкари, у Ливандаги «Хизбуллох» харакати ва Фаластиндаги жангари гурухлар билан мустахкам алока урнатган.

2019 йилнинг апрель ойида АКШ Давлат котиби Майк Помпео Эрон Ислом инкилоби мухофизлари корпуси хамда унинг таркибидаги «Ал-Кудс» булинмасини халкаро террорчи ташкилотлар сифатида эълон килганди.

Яна маълумот

snaiperist

Польша Беларусь билан чегарада снайперларни жойлаштирди

Польша Беларусь билан чегарада снайперларни жойлаштирди, деб хабар берди мамлакат Куролли кучлари бош кумондонлиги Twitterъда. “Снайперлар разведка, …