Главная / Маданият / Энг умидбахш оят

Энг умидбахш оят

 oyat“(Эй Мухаммад,) уз жонларига зулм килган бандаларимга айтинг: “Аллохнинг рахматидан ноумид булмангиз! Албатта, Аллох барча гунохларни магфират килур. Албатта, Унинг узи магфиратли ва рахмлидир. Сизларга азоб келиб, сунгра ёрдам берилмай колишидан илгари Раббингизга кайтинглар ва Унга буйин сунинглар!” (Зумар, 53-54).
Мазкур оятнинг нозил булиш сабаби хакида куплаб ривоятлар мавжуд. Ибн Аббосдан (розияллоху анху) ривоят килинишича, бу оят узларининг зарарига иш (гунох) килишда хаддан ошган мусулмонлар хакида нозил булган. Улар жохилият даврида килиб утган гунохларисабабидан имонлари хам, солих амаллари хам макбул булмайди, деб куркардилар.
Баъзи муфассирларга кура, оят мусулмон булишни хохлайдиган, лекин тавбаси кабул булишидан курккан Вахший ибн Харб хакида тушган. Ривоятларга кура, бу оят тушгач, Вахший мусулмон булган. Пайгамбаримиздан (алайхиссалом): “Бу оят факат Вахшийга тегишлими ёки барча мусулмонларга умумийми?” деб суралганида у зот: “Йук, бутун мусулмонларга тегишли”, деб жавоб берганлар (Фахриддин Розий тафсири).
Яна бошка уламолар бу оят гунохи кабира килганлар дузахийлардир, дейдиган кавм хакида нозил булганини айтишади. Аллох таоло бу ояти билан узи хохлаган кишисининг барча гунохларини кечириб юборишини билдирмокда. Ояти карима кандай сабаб билан тушган булмасин, айни пайтда у осий-гунохкорларнинг тавбасига тегишли эканига шубха йукдир. Демак, “Шубхасизки, Аллох узига шерик кушганларниннг гунохини кечирмайди” (Нисо, 48) оятидаги катъий хукм тавба килмаган бандалар хусусидадир.
Аллох таоло: “Бандаларим” деб мархамат килмокда. Оятнинг давомида “Менинг рахматимдан ноумид булмангиз” дейиши хам мумкин эди. Аммо У зот: “Аллохнинг рахматидан ноумид булмангиз”, деди. Чунки “Аллох” У зотнинг гузал исмларидан энг улугидир. Энди ана шундай улуг исмга нисбат берилган рахмат ва иноят хам шу исмга яраша буюк булиши керак. Шунингдек, Раббимиз гунохларни кечириши баёнида хам Узининг “Аллох” исми жалилини зикр килмокда. Бу эса, рахмат дарёси кенг, магфират уммони чексизлигининг яна бир далилидир.
Оят матнида келган “исроф” мол-дунёни бехуда совуриш маъносида машхур булса хам, аслида, хар кандай ишда хаддан ошишни англатади. Мазкур оятда эса бу суз жиноят, гунох маъносида келмокда. Яъни, гунохда хаддан ошиб, уз нафсларига карши жиноят килган бандаларим! Аллохнинг рахматидан умидингизни узманг, ноумид булманг, дейилмокда.
Бу оят Куръондаги энг умидбахш оят экани айтилади. Жумладан, хазрати Савбондан (розияллоху анху) ривоят килинишича, Пайгамбаримиз (алайхиссалом): “Менга дунё ва ундаги нарсалардан кура шу оят суюклирокдир”, деб юкоридаги оятни укидилар. Шунда бир одам: “Эй Аллохнинг расули, ширк килган кимса хам (кечирилади)ми?” деб суради. Расулуллох (соллаллоху алайхи ва саллам) бир муддат жим колдилар. Сунг: “Огох булинг, ширк келтирган хам”, дея уч марта такрорладилар. Лекин бу магфират, бу афвнинг шарти имон келтиришва гунохларига чин дилдан надомат килиб, уни такрор этмасликдир.
“Албатта, Аллох барча гунохларни магфират килур”. Ха, Аллох таоло хохлаган кишисидан барча гунохларни кечиб юборади. Накадар умидбахш оят! Аммо шу уринда бир нарсага диккат килиш лозим: умид бор, лекин бу яна гунохлар килсам мумкин экан, дегани эмас,билъакс, энг куп гунох килган кишилар хам имкон кадар тезрок тавба килиб, Хакка юзланишлари керак, деганидир. Бу маъно мазкур оятнинг ортиданок келган икки оятда очик-равшан баён килинган.
Анас ибн Моликдан (розияллоху анху) ривоят килинишича, Расулуллох (соллаллоху алайхи ва саллам) бундай дедилар: “Жоним измида булган Зотга касам, агар гунох килсангиз, гунохингиз ер билан осмонгача булиб кетса хам, тавба килсангиз, Аллох таоло кечиради.Мухаммаднинг жони измида булган Зотга касам, агар сиз гунох килмаганингизда Аллох таоло гунох киладиган бир кавмни келтириб куярди. Сунг улар магфират сурардилар. Аллох уларни магфират киларди (Ахмад ривояти).
“Сизларга азоб келиб, сунгра ёрдам берилмай колишидан илгари Раббингизга кайтинглар ва Унга буйин сунинглар!” Яъни, эй инсонлар, тавба килиб Парвардигорингизга юзланинг, буюрганларига итоат этиб, Унга кайтинг! Унинг яккалигини тасдиклаб, факатгина Узига ибодат этиш хакидаги даъватини кабул килинг. Инкорингиз сабабли азоб келиб сизларни тутмасидан илгари Унга итоат этинг, буйсунинг. Акс холда, бирор бир ёрдамчи ва мададкор келадиган азобдан сизни химоя килолмайди.
Бандамиз, бинобарин, баъзида беихтиёр хатолар киламиз, гунох ишларга кул уриб куямиз. Зикр килинган оят-хадисларнинг маъносича, биз ана шу килган ишларимизга чин дилдан пушаймон булиб, кайта килмаслик хакида Парвардигоримизга суз бериб, тавба килсак, рахмати газабидан устун Мехрибон Раббимиз кечириб юбориши мумкин экан. Аллох таоло барчамизга тавфик бериб, тавба йулимизни осон килсин ва рахматига дохил айласин. Омин!

Яна маълумот

pogudx662lujp78dq

Тугилган кун табрикотлари 2023

Киска, узок, ихчам, расмли тугилган кун хабари ва енг яхши табрик сузлари Тугилган кун мухим …