Главная / Маданият / Бани Исроилнинг Мусо алайхиссаломга одобсизлик килиши

Бани Исроилнинг Мусо алайхиссаломга одобсизлик килиши

kitobКуръони каримни укиб, унинг маъноларини тадаббур килган киши турли уринларда Бани Исроил кавмининг ужарлиги, бир гапдан колмаслиги ва Аллох таоло тарафидан юборилган пайгамбарга нисбатан одобсизларча муносабатда булишини куради.
Куръони каримнинг Бакара сурасида шу хусусда ибратли кисса келтирилган. Аллох таоло шундай деган: “Эсланг, Мусо уз кавмига: “Албатта Аллох сизларга бир сигир суйишингизни буюради”, деганида, улар: “Устимиздан куляпсанми?” дедилар. (Мусо) деди: “Ундай жохиллардан булиб колишдан Аллох панох беришини сурайман”. Улар дедилар: “Парвардигорингга дуо кил, бизга унинг кандайлигини баён килсин”. (Мусо) деди: “У Зотнинг айтишича, у кари хам, ёш-гунажин хам булмаган урта бир сигирдир. Энди узларингизга буюрилган ишни адо этинглар”. Улар дедилар: “Парвардигорингга дуо кил, бизга унинг рангини баён килсин”. (Мусо) айтди: “У Зотнинг айтишича, у очик-малларанг сигир булиб, курганларнинг кунгли чог булади”. Улар айтдилар: “Парвардигорингга дуо кил, бизга унинг кандайлигини баён килсин, бу мол бизга шубхали булиб колди. Иншааллох, энди йулимизни топиб оламиз”. (Мусо) айтди: “У Зотнинг айтишича, у шундай сигирки, хор булиб ер хайдамайди, у билан экин сугорилмайдилар, айбу нуксонсиз, унда уз рангидан бошка ранг-буёк йук”. Улар: “Энди хакикатни айтдинг”, дедилар-да, узок машаккат чекиб суйдилар. Эсланг, (эй, Бани Исроил,) бир жонни улдириб куйиб, унинг (котили) хакида жанжаллашиб колдингиз. Холбуки, Аллох яширган нарсаларингизни (юзага) чикарувчидир. “Уни суйилган сигирнинг бир булаги билан уринглар”, дедик. Аллох уликларни шу тарика тирилтиради ва сизларга аклларингизни ишлатишингиз учун уз оятларини курсатади. Сунгра кейин хам дилларингиз котди. Бас, у тош кабидир ёки ундан-да каттикрокдир. Зеро, шундай тошлар борки, улардан дарё отилиб чикади, яна шундайлари борки, ёрилиб ичидан сув чикади. Яна шундайлари хам борки, Аллохдан куркканидан пастга кулайди. Аллох килаётган амалларингиздан гофил эмас” (Бакара сураси, 67-74-оятлар).
Муфассирлар зикр килишича, Бани Исроил кавмида бир бой одам бор эди. Унинг амакисининг угли камбагал булиб, уша бойнинг ундан булак меросхури йук эди. Бой одамнинг улими “чузилиб” кетгач, амакиваччаси сабр килмай уни улдириб, жасадини бошка кишлокка олиб бориб ташлайди. Тонг отганда узини хеч нарса билмагандек курсатиб, кариндоши касосини олишни талаб килади ва бир гурух одамларни Мусо алайхиссалом хузурига олиб боради. Шунда улар Мусо алайхиссаломдан Аллохга дуо килиб хакикий котил ким эканини маълум килишини сурашади. Мусо алайхиссалом Аллохга дуо килади ва Аллох вахий килиб, уларга бир сигир суйишни буюради. Бас, Мусо алайхиссалом уларга: “Албатта Аллох сизларга бир сигир суйишингизни буюради”, деганида, улар: “Устимиздан куляпсанми?” дедилар”.
Бани Исроил кавмида жиноят содир этилганида улар котил кимлиги борасида ихтилофга тушдилар. Бу борада Мусо алайхиссаломга мурожаат этиб, Аллохга дуо килишини ва хакикий котил кимлигини билдиришин сурашди. Шунда Аллох уларга сигир суйишни буюрди. Аммо Бани Исроил бу гапдан хайрон булиб, тап тортмасдан:

– Устимиздан куляпсанми, эй Мусо? – дейишди.

   Жумхур уламоларга кура, сигир суйиш хакидаги амр котил ким экани хусусида мунозара килинганидан кейин булган. Бу Бакара сурасининг 72-оятида, яъни кисса сунггида зикр килинган. Аллох таоло Бани Исроилга айнан сигир суйишни амр килди. Сабаби улар унинг жинсидан булган бузокка сигинишарди. Бу билан улар улуглаб, ибодат киладиган бу хайвон арзимас нарса, хурматлашга, эъзозлашга ярамаслигини билдириш максад килинган булса ажаб эмас. Зеро, бу билан “Бу бузок ибодат килиниш учун эмас, балки дехкончилик ва шу каби ишларда хизмат килиш, суйилиши учун яратилган”, дейилаётгандек.
Бани Исроилнинг “Устимиздан куляпсанми?” деган гаплари уларнинг ахмок, нодон, пайгамбарлари хакида ёмон гумонда булганлари, уни хурмат килмаганлари, Аллохнинг улуглигини тан олмаганларини курсатади. Аслида улар узларига буюрилган ишдан буйин товламай амалга оширишлари керак эди. Агар аклларини бироз ишлатганларида пайгамбардек улуг зотнинг сузини икки килмасдилар. Лекин каёкда, дейсиз. Улар акл юритишдан махрум эдилар.
Мусо алайхиссалом уларга Аллох буйругини етказганида кавм бундан шубхаланди, Мусони истехзо килишда айблади. Шунда Мусо алайхиссалом:

– Ундай жохиллардан булиб колишдан Аллох панох беришини сурайман, деди.

     Яъни, мен сизларга Аллох тарафидан деб ёлгон ва ботил нарсаларни етказадиган нодон кимсалардан булиб колишдан панох сурайман! Бу жавобда хазил-мазахдан поклик маълум килинмокда. Зеро, бундай бекорчи ва хавойи ишлар, жиддий масалада мутойиба килиш аклли кишиларга, айникса пайгамбарларга тугри келмайди.
Мусо алайхиссаломнинг мана шу жавоби Бани Исроилга етарли булиб, улар Аллохнинг амрига юришлари ва исталган бир сигирни топиб суйишлари лозим эди. Аммо уларнинг тескари табиати яна савол беришга ундади: Улар дедилар: “Парвардигорингга дуо кил, бизга унинг кандайлигини баён килсин”.
Мусо алайхиссалом жавобидан коникмаган нодон кавм пайгамбарга одобсизларча муомала килди:

– Эй Мусо, Парвардигорингга дуо кил, уша сигирнинг холати ва сифатларини бизга тулик баён килиб берсин!

    Бу кабилда савол ташланишига сабаб, улар уз куллари билан суйган сигирнинг баъзи аъзоси улдирилган одамга жон ато килиб, уни хаётга кайтишига сабаб булишига шубха билан караган эдилар. Яна улар бундай сигир бошкаларидан кура узгача куриниш ва белгига эга булиши керак, деб уйлардилар.
Бани Исроилнинг “Парвардигорингга” деган сузларида хам ута одобсизликлари намоён булмокда. Гуё Аллох таоло факат Мусо алайхиссалом Парвардигори, уларники эмасдек! Гуё бу иш факат Мусо ва Аллохга кераг-у, улар учун бу ахамиятсиздек!  Мусо алайхиссалом уларга жавобан шундай деди:

– У Зотнинг айтишича, у кари хам, ёш-гунажин хам булмаган урта бир сигирдир. Энди узларингизга буюрилган ишни адо этинглар.
Аллох таоло сигирнинг сифати хакида хабар килганидан кейин, Мусо алайхиссалом кавмига юзланиб:

– Сизларга суйиш буюрилган сигир кари хам, ёш хам эмас, шунинг уртасидадир. Бас, савол беришни бас килиб, буюрилган ишни бажаринглар. Хакикий котил кимлигини енгил йул билан аникланглар! Аллох сизларга кенглик яратган экан, куп савол бериш билан йук жойдан узларингизга кийинчилик тугдириб олманглар. Зеро, савол беришда хаддингиздан ошиш сизларга факат зиён келтиради! – деди.
Бани Исроил кавми суйилиши лозим булган сигирнинг ёшини билиб олдилар. Энди уларга унинг ранги кандайлиги кизик туюлмокда. Шуни билиш учун яна Мусо алайхиссаломга юзландилар: Улар дедилар: “Парвардигорингга дуо кил, бизга унинг рангини баён килсин”. (Мусо) айтди: “У Зотнинг айтишича, у очик-малларанг сигир булиб, курганларнинг кунгли чог булади. Яъни, топиш осон булиши учун уша сигирнинг ранги кандайлигини бизларга баён килиши учун Парвардигорингга дуо кил, – дедилар улар. Бунга жавобан Мусо алайхиссалом:

– Аллох уша сигир сарик рангли, курган одам чиройидан хайратланадиган ва калбида хурсандчилик пайдо буладиган бир сигир булсин! – деди.

   Бани Исроил суйиладиган сигирнинг ёшини хам, рангини хам билиб олдилар. Шунинг узи уларга етарли булармикан? Йук! Улар савол бериш урни эмаслигини билиб турсалар-да, яна нималарнидир билиб олиш илинжида эдилар: Улар айтдилар: “Парвардигорингга дуо кил, бизга унинг кандайлигини баён килсин, бу мол бизга шубхали булиб колди. Иншааллох, энди йулимизни топиб оламиз”. (Мусо) айтди: “У Зотнинг айтишича, у шундай сигирки, хор булиб ер хайдамайди, у билан экин сугорилмайдилар, айбу нуксонсиз, унда уз рангидан бошка ранг-буёк йук”. Улар: “Энди хакикатни айтдинг”, дедилар-да, узок машаккат чекиб суйдилар”. Яъни, бизга уша сигирнинг бошка сифатларини хам тулик айтсин. Сен васф килган сигирлар куп. Уларнинг кай бирини суйишни билмай колдик. Зора мана шу сафар тугри йулни топиб, буюрилган ишни бажарсак!
Мусо алайхиссалом бунга жавобан:

– У шундай сигирки, бемалол утлаб юрган, огир иш килмаган, сув ташимаган, хар кандай нуксондан холи, унда сарик рангдан бошка ранг йукдир, – деди.
Мусо алайхиссалом таърифини “мукаммал” деб топган жохил кавм:

– Ана энди тугри айтдинг. Хаммаси тушунарли. Биз учун мавхум нарса колмади, – дедилар ва сигирни кидиришга тушдилар. Уни аранг топиб суйдилар. Сал колса суёлмай колишлари хеч гап эмасди.

    Шундан сунг Аллох таоло Бани Исроилни нима сабабдан сигир суйишга буюргани баён килинади: “Эсланг, (эй Бани Исроил,) бир жонни улдириб куйиб, унинг (котили) хакида жанжаллашиб колдингиз. Холбуки, Аллох яширган нарсаларингизни (юзага) чикарувчидир. “Уни суйилган сигирнинг бир булаги билан уринглар”, дедик. Аллох уликларни шу тарика тирилтиради ва сизларга аклларингизни ишлатишингиз учун уз оятларини курсатади”. Яъни, эй Бани Исроил, бир одамни улдириб куйиб, у хакида мунозара килганингизни, хар ким узини оппок килиб курсатганини эсланг! Аллох сиз беркитаётган нарсани ошкор килади.
Аллох бу ишни амалга оширди, пайгамбари Мусо алайхиссалом тилидан: “Уликни сигирнинг баъзи аъзоси билан уринглар!” деди. Бас, улар маййитни урган эдилар, Аллохнинг изни билан тирилиб, котили кимлигини айтиб берди.
Сизлар улдирган мана шу маййитни Аллох кандай тирилтирган булса, киёмат куни хисоб-китоб килиш учун уликларни худди шундай тирилтиради. У Зот сизлар аклларингизни ишлатарсизлар, деб Узининг хар нарсага кодирлигига далолат килувчи муъжизаларини курсатади.
Шундан сунг калбларга кучли таъсир килувчи бу муъжизани курган, улик одам Аллох амри билан тирилганига шохид булган Бани Исроил кавми аъзолари бу вокеа олдида киприк кокмай турганлари, таъсирланмаганлари баён килинади: “Сунгра кейин хам дилларингиз котди. Бас, у тош кабидир ёки ундан-да каттикрокдир. Зеро, шундай тошлар борки, улардан дарё отилиб чикади, яна шундайлари борки, ёрилиб ичидан сув чикади. Яна шундайлари хам борки, Аллохдан куркканидан пастга кулайди. Аллох килаётган амалларингиздан гофил эмас”. Яъни, эй Бани Исроил, куз унгингизда уликнинг тирилганини курганингиздан кейин калбларингиз тошдек котиб колди. Хакикатан, дилларингиз тошдек каттикдир. Балки тошдан хам каттикрокдир. Зеро, тошда тешик ва ёриклар булиши, ундан сув чикиши мумкин. Ха, каттик тошлардан булок ва анхорлар отилиб чикади. Аммо сизларнинг калбларингиз биронта хам мавъиза ва муъжиза сабабидан юмшамайди, котиб тураверади, яхшилик томон рагбат килмайди. Холбуки, Аллох сизлар килаётган хар бир амални билиб кузатиб туради.
Мана шу оятларда Бани Исроил кавмининг асл киёфаси очиб берилмокда. Уларга багритошлик, сукирлик, насихатни хушламаслик иллати хос экани маълум килинмокда. Юкорида келтирилган киссадан жуда куп манфаат олиш мумкин. Жумладан:

1. Бани Исроил кавмининг пайгамбарлари билан одоб чегарасидан чиккан холда муомала килишлари, калблари тошдек каттик, купол кимсалар экани, савол беришда ужарлик килишлари, пайгамбрлари буюрган ишни бажаришни пайсалга солишлари, бир суз билан айтганда, табиатлари кингир, тугри йулдан юришни хушламасликлари.

2. Ушбу оятлар ила баён килинган кисса Мухаммад Мустафо соллаллоху алайхи ва саллам ва Мусо алайхиссалом Аллохнинг пайгамбарлари эканига далолат килади.

3. Динда чукур кетиш, куп савол бериш илохий хукмларнинг огирлашишига сабаб булади. Зеро, Бани Исроилга илк бор сигир суйиш буюрилганидаёк уша ишни бажарганларида, хар кандай сигирни суйишлари етарли буларди. Аммо улар кайта-кайта савол беравериб, узларига кийин килиб куйишди, Аллох уларга кийин килишни лозим курди.

   Ибн Жарир Абдуллох ибн Аббос розияллоху анхудан ривоят килади: “Агар кавм энг оддий сигирни суйганларида, кифоя киларди. Бирок улар савол беришда чукур кетишда ва Аллох уларга кийин килиб куйди”.
Маълумки, Ислом шариатида куп савол беришдан кайтарилган. Жумладан, Аллох таоло шундай деган: “Эй муминлар, (Аллох сизлардан кечиб юборган,) очилганда сизларни хафа киладиган нарсалар хакида сураманглар! Куръон нозил булаётганида у хакида сурасангиз, сизларга очиб берилади (яъни, зиммангизга юкланади). Холбуки, Аллох у нарсаларни кечиб юборган эди. Аллох Магфиратли, Халимдир. У нарсалар хакида сизлардан олдинги кавм сураган эди. Сунгра эса у нарсаларни инкор килувчиларга айландилар” (Моида сураси, 101-102-оятлар). Хадиси шарифда: “Мен сизларни тарк килган (масала)да мени (тинч) куйинглар! Зеро, сизлардан олдингилар куп савол бериш ва пайгамбарларига хилоф килишлари сабаб халок булганлар. Мен сизларни бирон ишга буюрсам, уни бажаринглар. Агар бирон ишдан кайтарсам, имконингиз етганича ундан кайтинглар”, дейилган.

4. Аллох таолонинг кудрати чексиз экани. Зеро, суйилган сигирнинг бир булаги билан маййитни уриш сабабидан улган одамнинг тирилиш муъжизадир. Бу Аллох мутлок кудрат Сохиби эканидан дарак беради. Лекин сукир калб сохиблари шундай муъжизалардан хам таъсирланмай жахолат зулмати ичра шунгишда давом этадилар.

Яна маълумот

pogudx662lujp78dq

Тугилган кун табрикотлари 2023

Киска, узок, ихчам, расмли тугилган кун хабари ва енг яхши табрик сузлари Тугилган кун мухим …