Главная / Маданият / Ахборот эзгуликка хизмат килсин

Ахборот эзгуликка хизмат килсин

axborotЖахон ягона ахборот майдонига айланиб булди. Тахлилчиларнинг фикрича, матбуот факат ахборот таркатувчи восита булмай, у ёки бу давлатлар, маълум гурухлар, уз манфаатларини турли йуллар билан химоя киладиган, уз карашлари, турмуш тарзини узгаларга сингдиришга уринаётган доиралар кулидаги энг ишончли куролга айланиб колди. 21 аср мафкура куролига айланди. Аслида ахборот эзгуликка, бунёдкор гояларга хизмат килиши керак. Аммо жахон матбуотини, айникса Интернет сайтларини кузатар экансиз, телевидение курсатувларини курар экансиз, бунинг акси булаётганига ишонасиз.

Якинда Мирзо Улугбек номидаги Узбекистон Миллий университети Журналистика факультети талабалари билан учрашувда иштирок этдим. Талабаларни кизиктирган саволларга имкон кадар жавоб беришга харакат килдим. Шунда талабалардан бири “узбек журналистикасининг гарб журналистикаси билан фарки нимада?” деган саволни уртага ташлади. Шу уринда ухшатиш сифатида стакандаги сув билан боглик мисолни келтирдим. Гарб матбуотида “стаканнинг ярми сув билан тулмаган”, дейилса, биз “стаканнинг ярми сув билан тулган” деймиз. Бизда келажакка ишонч (оптимизм)га катта ахамият берилса, гарб журналистлари одамларда тушкунликни (пессимизмни) уйготишга уринишади.

Талабалар билан учрашув тугагач анча вакт мана шу савол устида бош котирдим. “Балки саволга етарлича жавоб бермагандирман”, деган фикрда юрдим. Якинда Интернетда укиган гарб матбуотига багишланган латифа бу саволга туликрок жавоб булиши мумкин дея кулга калам олдим. Мана уша латифа:

Парижга келган Рим папасини аэропортда кутиб олган журналистлар, ундан “Фохишахоналарга муносабатингиз кандай?” дея сурашади. Шунда Рим папаси “Нима, Парижда фохишахоналар борми?” дея саволга савол билан жавоб беради. Эртаси куни газеталарда “Рим папаси аэропортда “Парижда фохишахоналар борми?” дея суради” сарлавхаси остида макола босилди. Мана шу латифанинг узиёк гарб матбуотида вокеалар нотугри талкин килинишини, сузлар матндан сугуриб олинишини англатади.

Шу уринда яна бир латифа. АКШ кучаларида сайр килиб юрган бир кизга ит хужум килибди. Вокеага гувох булган бир йигит кизни химоя килиш максадида итни улдирибди. Эртаси куни газеталар “Америкалик кахрамон йигит кизни куткариб колди” деган сарлавха остида макола эълон килади. Йигит “мен бу мамлакат фукароси эмасман” дейди. Газеталар “Хорижлик мард йигит ватандош кизимизни куткарди” дейишади. Шунда йигит “кечирасизлар мен арабистонлик мусулмонман” деб айтади. Энди газеталар “Исломий террорчи бегунох кучукни уриб улдирди…” дея ургуни кизнинг куткарилишига эмас, итнинг улдирилишига беришади.

Мана шу икки латифанинг узиёк жамоатчилик фикрини чалгитишга уриниш Оммавий Ахборот воситалари кули билан амалга оширилаётганини курсатмокда. Латифалар уз йулига. Энди вокеликка кайтайлик. Сунгги вактларда Покистонда кунлар исиб кетди, одамлар иссикдан вафот этиши билан боглик ходисалар учрамокда. Гарб матбуоти буни кенг ёритар экан, одамларнинг улимига Рамазон ойини хам кистириб утишди. Гуёки одамларнинг иссикдан улаётганига рамазон ойи хам айбдордек. Худди шу каби ходисалар Европада булмокда, аммо у ерда бу холат глобал иклим узгариши сифатида курилмокда. Бу каби гаразли ахборотларни таркатиш ортида тор манфаатлар ётгани аник.

Шу уринда ислом дини хизмати йулида бор – куч гайратини сарфлаган Шайх Мухаммад Содик Мухаммад Юсуфнинг вафот этган кунларида интернет сахифалари, ижтимоий тармокларда пайдо булган хабарларни мисол сифатида келтирамиз. Жаноза ва дафн маросимида 200 минг киши катнашди. Уша кунлари Шайх хазратларининг эзгу ишлари, дин йулидаги хизматлари, маънавиятимизни юксалтиришдаги фаолиятлари ёритилиши урнига, дафн маросимида иштирок этган бир – икки кишининг ножуя харакатлари, селфи усулини куллаб расмга тушиши ахборот сифатида таркатилди. Хориж радиолари эса тухмат килишгача борди. Айрим сайтларда “жанозада чет элдан фалончи келди”, деган хабарлар таркатилди. Бир хамкасбимиз ёзганидек, ахир буюк бир инсон бу дунёдан кетдику, жанозада кимлар катнашгани шунчалик кизикми? Жаноза маросимида 200 минг киши катнашгани рост. Бирорта кунгилсиз вокеа кайд килинмагани хам айни хакикат. Бундан асло куз юмиш керак эмас. Атиги 0,01 фоиз кишининг хатти харакати деб 200 минг кишининг савоб ишини унутиш керак эмас. Улар Буюк Устозни сунгги йулга кузатиш учун республикамизнинг барча вилоятларидан етиб келишди. Уларни хеч ким мажбурлаб олиб келмади. Жаноза качон ва каерда булиши хам эълон килинмади. Одамларнинг узлари билиб, етиб келишди. Маълумки, жаноза намози купи билан 5 дакикада укилади. Мана шу 5 дакикани деб одамлар 5 соатлик йулни босиб келдилар. Нахотки 0,01 фоиз кишининг ножуя харакати мана шу узок йул босиб келганларнинг савоб ишларини ювиб кетса?!

Одамлар онги, дунёкарашини у ёки бу гоялар таъсирига буйсинтиришда ахборотнинг урни бекиёс. Бундан молпараст, шухратпараст ва амалпараст кучлар уз максадларига эришиш, дунёни уз хохиш иродаларига буйсинтиришда фойдаланмокда. Эълон килинмаган ахборот урушларининг замирида ёлгон ахборот таркатиш, ижтимоий онгини эгаллаш, миллий ва маданий кадриятларни йук килиш, турмуш тарзимизга ёт ва бегона кадриятларни сингдириш максади ётгани аник. Бундан огох булишимиз керак.

Шу уринда “бир жинслилар никохи билан боглик ахборотларни таркатишдан максад нима?” деган саволни узимизга бериб курайлик. Кабихлик качондан бери кадрият, инсон хукуклари сифатида талкин килинадиган булиб колди? Бундай ахборот окимлари омма тафаккурга жиддий таъсир курсатмокда. Маънавиятсизликни таргиб килиш шармандалик эмасми? Энди улар одамлар куз унгида табиат конунларини хам, жамият конунларини хам поймол килишгача боришди. Нима учун улар инсоний кадриятларни эмас, биз уларнинг шармандаликларини хурмат килишимиз керак?! Табиат конуни эркак ва аёл жуфтлигини, жамият конуни эркак ва аёл никохини кузда тутади. Аммо эркакнинг эркак билан, аёлнинг аёл билан никохдан расман утишини конунийлаштиришни нима билан оклаб булади. Гарбнинг эркин матбуоти мана шу ахлоксизликни таргиб килиш билан овора. Лут кавми билан боглик вокеани эсга олишимиз ва бу каби иллатнинг окибати нима билан якунланганини асло унутмаслигимиз керак.

Хулоса урнида шуни айтиш жоизки, кузни каттарок очиб, ён атрофимизда булаётган вокеа -ходисаларни теранрок англасак айни муддао булар эди. Узбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримов Матбуот ва оммавий ахборот воситалари ходимларига йуллаган табригида “Биз бугун кандай шиддат билан узгараётган ва ривож топаётган, илгари учрамаган, ечими ута огир ва мураккаб булган турли – турли муаммоларни тугдираётган ХХI асрда яшаётганимизни хеч эсимиздан чикармаслигимизни истардим”, дейилади.

Шарофиддин Тулаганов

Яна маълумот

pogudx662lujp78dq

Тугилган кун табрикотлари 2023

Киска, узок, ихчам, расмли тугилган кун хабари ва енг яхши табрик сузлари Тугилган кун мухим …