Главная / Маданият / Аъло сураси тафсири

Аъло сураси тафсири

suraНозил булган жойи: Макка.

Оятлар сони: 19.

Тартиб раками: 87.

Сура маъноси: энг олий, нихоятда улуг.

Сура фазилати: Али розияллоху анху ривоят килади: “Расулуллох соллаллоху алайхи ва саллам Аъло сурасини яхши курар эдилар” (Ахмад, Баззор ва Ибн Мардавайх ривояти. Ривоят санади заиф).
Нуъмон ибн Башир розияллоху анхудан ривоят килинишича, Набий соллаллоху алайхи ва саллам икки ийд ва жума намозларида Аъло ва Гошия сураларини укир эдилар. Агар (ийд) жума кунига тугри келиб колса, иккисини жамлардилар” (Муслим, Сунан сохиблари ва Ахмад ривояти).

Бисмиллахир рохманир рохийм

1. (Эй Мухаммад,) энг улуг Парвардигорингиз исми билан тасбех айтинг!

Эй Мухаммад, Сиз энг олий Парвардигорингиз улуглиги, зоти, сифати ва исмларига лойик булмаган камчиликлардан пок эканини эътироф этиб, Аллохни зикр килинг!

2. У яратиб, мукаммал килди.

Аллох бутун коинот ва мавжудотни мукаммал килиб яратди. Унинг яратишида бирон камчилик йук. Яратганлари ичида инсонни энг мукаммал ва чиройли килди, унга акл-фаросат берди.

3. У белгилаб куйди ва хидоят килди.

Аллох таоло мавжудотлар тури, сифати, харакати, ризклари ва ажалларини белгилаб куйган. Хар бир нарса Аллох даргохида улчовлидир. Шунингдек, Аллох мавжудотларни узлари учун фойдали нарсаларга илхомлантирди, инсонларни тугри хаёт кечиришга бошлади, хайвонларни утлашга, боласига гамхурлик килишга илхомлантирди.
Аллох таолонинг бу илхомлантиришини илмий тилда “тугма инстинкт” дейишади. Ана уша нарсани махлукотларга Аллох таоло сингдирган.

4. У утлокни (ундириб) чикарди.

Аллох таоло хайвон ва хашаротларга емиш булиши учун ям-яшил майсазор ва утлокларни пайдо килди.

5. Сунг уни корамтир хазон килиб куйди.

У Зот бахор ва ёз фаслларида кузни кувнатувчи ям-яшил ут-уланларни кузда жигарранг-корамтир тусдаги хазонга айлантиради.

6. (Эй Мухаммад,) Биз Сизга Куръонни укитамиз, кейин уни унутмайсиз.

Яъни, Биз Сизга кироатни илхом киламиз ва укиган нарсангизни унутмайсиз.

7. Факат Аллох хохлаганини (унутасиз). Албатта У ошкора ва махфий нарсаларни билади.

Качон Аллох хохласа, Сиз Куръондан бирон нарсани унутасиз. Зеро, У Зот Сизнинг калбингиз ва аклингизга эга, сир-асрорларингиздан хабардордир. У Зот очик ва махфий ишларни куради, сузларни эшитиб туради.

8. Биз Сизни осон (йул)га йуллаб куямиз.

Эй Мухаммад, Сизни энг енгил йулга, калблар кабул килиши ва акллар фахмлаши осон булган динга, машаккатдан холи бир шариатга йуллаб куямиз. Шунингдек, Сизга жаннатга олиб борувчи амалларни осон киламиз. Ёд олиб, амал килишингиз учун Сизга вахийни осон киламиз.

9. Агар эслатма манфаат берса, эслатинг!

Агар эслатма фойда берса, кишиларни яхшилик йулига чакиринг, уларга дин ахкомларини тушунтиринг.

10. Куркадиган (банда) эслатма олади.

Сиз айтадиган ваъз-насихатлардан таквоси бор одам эслатма олади.

11. Бадбахт кимса эса узини ундан четга олади.

Хою хавосига эргашган, куфр ва ширкда оёк тираб олган бадбахт эса, бу эслатмалардан узини олиб кочади.
Катода рахматуллохи алайх юкоридаги икки оят хакида шундай деган: “Аллохга касамки, кайси бир банда Аллохдан куркса, У Зотни эслайди. Агар Аллох зикридан “бехожат” эканини изхор килиб, зикр ва унинг ахлини ёмон курса, унда бахтсизлардан бирига айланади” (Ибн Жарир ривояти).

12. У катта оловга киради.

Насихатлардан буйин товловчи саркаш банда жаханнамга киради. “Кичик олов” дунёдаги оловдир. Дунёдаги олов жаханнам оловининг етмишдан бирига тенг.

13. Сунгра у ерда на улади ва на яшай олади.

Бундай кимса жаханнамда абадул абад азобланади – на улиб кутулади ва на бахтли хаёт кечира олади.

14-15. Узини поклаган ва Парвардигори номини зикр килиб, намоз укиган банда, албатта нажот топибди!

Нафсини ширк, куфр ва маъсиятлардан саклаб, Аллохга имон келтирган, У Зотни зикр килиб юрадиган, беш вакт намозни канда килмайдиган банданинг муваффакият козонишига шубха йук.

16. Лекин сизлар дунё хаётини устун куясизлар.

Одамларнинг купи дунёни охиратдан устун куяди. Лекин соглом акл охират дунёдан афзал эканига далолат килади. Абу Мусо Ашъарий розияллоху анху Расулуллох соллаллоху алайхи ва салламдан ривоят килади: “Ким дунёсини яхши курса, охиратига зарар етказибди! Ким охиратини яхши курса, дунёсига зиён келтирибди. Шундай экан, уткинчи (дунё)дан бокий (охират)ни устун куйинглар!” (Ахмад ривояти. Имом Захабий хадис санади сахих эканини айтган).

17. Вахоланки охират яхширок ва бокийрокдир.

Ибн Касир айтади: “Аллох охират диёрида берадиган савоби дунёдан яхширок ва бокийрокдир. Зеро, дунё уткинчи ва паст даражада, охират эса бокий ва мартабаси улугдир. Шундай экан, аклли киши кандай килиб уткинчи нарсани абадийсидан устун куяди, якин орада кулидан кетувчи нарсага каттик богланиб, бокийлик диёри булган охиратга бепарво карайди?!” (“Тафсиру ибни касир”).

18-19. Албатта бу аввалги сахифаларда – Иброхим ва Мусонинг сахифаларида хам бордир.

Аллохнинг дини битта. Расулуллох соллаллоху алайхи ва салламга туширилган амр, кайтарик, ваъда ва огохлантиришлар аввалги пайгамбарлар, хусусан Иброхим ва Мусо алайхиссаломлар сахифаларида хам булган.
Оятнинг маъноси куйидагича: анавилар Иброхим ва Мусога имон келтирганларини даъво килаётган эканлар, демак Мухаммадга хам имон келтиришлари лозим. Чунки у Иброхим ва Мусо олиб келган нарсаларни келтирди.

Одилхон кори Юнусхон угли

Оятдаги “узини поклаш”ни салафлар турлича тушунтиришган. Жумладан, Ибн Аббос “шикрдан покланиш”, Икрима “Лаа илааха илаллох”, дейиш, Ато “имон келтириш” ёки куп истигфор айтиш”, Катода эса “солих амаллар билан калбни поклаш” деб изохлаган.

Баъзи муфассирлар оятдаги “узини поклаш”ни “фитр садакаси бериш”, “намоз укиш”ни эса “ийд намозини укиш” деб тафсир килишган.

Яна маълумот

pogudx662lujp78dq

Тугилган кун табрикотлари 2023

Киска, узок, ихчам, расмли тугилган кун хабари ва енг яхши табрик сузлари Тугилган кун мухим …